ظواهری به دلیل خروج فاجعه‌بار بایدن از افغانستان در مرکز شهر کابل به سر می‌برد
بیانیه رییس جمهور بایدن روز دوشنبه مبنی بر کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر القاعده، خبر خوبی است؛ یک تروریست جنایت‌کار که خون هزاران امریکایی را ریخته است، از روی زمین حذف شد. بایدن به خاطر صدور مجوز به عملیات آخر هفته گذشته که ظواهری را در «مرکز شهر کابل» به هلاکت رساند، شایسته تقدیر است.
[اکنون] پرسشی که پیش می‌آید، این است: ظواهری در «مرکز شهر کابل» چه می‌کرد؟
پس از خروج فاجعه‌بار ایالات متحده از افغانستان در تابستان گذشته، بایدن به ما اطمینان داد که القاعده از این کشور «رفته است». بایدن در ماه آگست گذشته گفت: «ببینید، بیایید این موضوع را در چشم‌انداز قرار دهیم. در حال حاضر با از بین رفتن القاعده، چه علاقه‌ای به افغانستان داریم؟ ما به منظور خلاص شدن از شر القاعده به افغانستان رفتیم… و ما این کار را انجام دادیم.» در همان ماه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، حضور القاعده در افغانستان را رد کرد و آن را «بقایایی» خواند که هیچ خطر جدی برای خاک ایالات متحده ندارند.
نزدیک به یک سال بعد، حتا در حالی که ما حمله به دست راست و جانشین اسامه بن لادن را جشن می‌گیریم، سوالات فراوانی وجود دارد: ظواهری نه در غاری دورافتاده در کوه‌های هندوکش، بلکه از قلب پایتخت تحت کنترل طالبان در افغانستان سر در‌آورد. او در کابل چه می‌کرد؟ کی دعوتش کرده بود؟ با چه کسی ملاقات داشت؟ و حضور او در مورد بازگشت القاعده به کشوری که از آن‌جا این گروه تروریستی حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ را طراحی کرد، چه نشانه‌ای دارد؟
بایدن دوشنبه‌شب در جریان سخنرانی خود خطاب به ملت گفت که ظواهری «اوایل سال جاری» پس از این‌که «به مرکز شهر کابل نقل مکان کرده بود تا با اعضای نزدیک خانواده‌اش یک‌جا شود» در پایتخت افغانستان ردیابی شد. مقام‌های امریکایی به پولیتیکو گفتند که او در ماه می در پایتخت افغانستان بوده است. به معنای آن فکر کنید. چند ماه پس از عقب‌نشینی فاجعه‌بار بایدن از افغانستان، خانواده ظواهری و خود رهبر القاعده به کابل نقل مکان کردند.
بایدن روز دوشنبه گفت که ظواهری «فلم‌هایی از جمله در هفته‌های اخیر ساخته و از پیروانش خواسته است تا به ایالات متحده و متحدان ما حمله کنند». اگر معلوم بود که او در ماه می در کابل بوده و ویدیوهایی ساخته و از پیروانش خواسته است که امریکایی‌ها را در «هفته‌های اخیر» بکشند، به این معنا است که ظواهری در حال برنامه‌ریزی و تحریک عملیات خارجی علیه ایالات متحده از افغانستان، احتمالاً تحت حمایت طالبان است. اگر بایدن به سخنان فرماندهان نظامی خود گوش می‌داد و نیروهای امریکایی باقی‌مانده را در افغانستان حفظ می‌کرد و مانع از بازگشت طالبان به قدرت می‌شد، این امر ممکن نبود.
اکنون یک سوال حیاتی این است که ظواهری در حال برنامه‌ریزی چه عملیاتی بود؟ متأسفانه، ما هرگز نخواهیم دانست. خلاف حمله سال ۲۰۱۱ که منجر به کشته شدن بن لادن شد، عملیات کشته شدن ظواهری توسط تیمی از نیروهای عملیات ویژه ایالات متحده انجام نشد. دلیلش این است که به لطف بایدن، ایالات متحده دیگر در ساحه نیروی نظامی ندارد. ظواهری باید با حمله هواپیماهای بدون سرنشین از بین می‌رفت؛ به این معنا که ما هیچ توانایی برای سوءاستفاده از سایتی که ظواهری در آن کشته شد، با جمع‌آوری زباله‌های جیبی، کمپیوتر‌ها، هارد‌دیسک‌ها، تلفن‌های همراه، اسناد یا اطلاعات مادی دیگر نداشتیم. حمله به بن لادن مجموعه‌ای از اطلاعات را در مورد عملیات القاعده، توطیه‌های در حال انجام، هویت و مکان پرسنل القاعده و دیگر اطلاعات حیاتی قابل اجرا تولید کرد. حمله پهپادی که ظواهری را تبخیر کرد، تمام اطلاعات عملی که او در اختیار داشت را از بین برد.
برخی از درس‌های این حادثه روشن است: القاعده به افغانستان بازگشته است. بله، خوب است که ما ظواهری را کشتیم و بایدن برای این کار شایسته تقدیر است. اما او همچنین به خاطر ایجاد شرایطی که به تروریست‌های تحت تعقیب جهان اجازه داد تا به مرکز شهر کابل بروند و عملیات‌هایی را در شهری که با خون نیروهای شجاع امریکایی از دست القاعده و متحدان طالبان آزاد شده بود، راه‌اندازی کنند، مستحق سرزنش است. اگر رییس جمهور سال گذشته به سخنان مشاوران نظامی خود گوش می‌داد، ظواهری ممکن بود امسال هرگز در کابل نباشد. کشتن ظواهری، بزرگ‌ترین پیروزی بایدن در سیاست خارجی است. این واقعیت که رهبر القاعده در کابل بود، بزرگ‌ترین ننگ بایدن در سیاست خارجی است.
