ماجرای عروسی شیما
راحله آریا
با آن‌که سن قانونی برای ازدواج دختران در کشور ۱۶ سال تعیین شده است، اما ازدواج‌های زیر سن هنوز هم یکی از چالشهای دختران افغانستان است.
در حال حاضر صدها دختر نوجوان با معضل ازدواج‌های زیر سن دست و پنجه نرم می‌کنند، دخترانی که هیچ چیزی از ازدواج نمی‌دانند. بررسی‌های انجام یافته نشان می‌دهد که فقر و تنگدستی، رسم و رواج ناپسند اجتماعی، ناامنی و ادامه‌ی فرهنگ معافیت از جرم، دلایل عمده‌ی افزایش ازدواج‌های اجباری و زیر سن در کشور می‌باشد.
در این‌جا به زندگی یکی از دخترانی که در سن ۱۱ سالگی قربانی ازدواج شده، پرداخته می‌شود.
شیما می‌گوید او اکنون ۱۸ سال دارد و حدود ۷ سال از ازدواجش می‌گذرد. شیما یک طفل دارد. به گفته‌ی شیما او در سن ۱۱ سالگی به ازدواج اجباری تن داده است و اکنون از وضع زندگی رضایت چندانی ندارد.
او می‌گوید: «تنها دلیل ازدواجم فقر و تنگدستی خانواده‌ام بود». شیما در حالی‌که مصروف خیاطی بود، افزود: «چون مجبوریت بود و من بر خلاف تصمیم خانواده کاری کرده نمی‌توانستم و چیزی که خانواده گفته بود باید قبول می‌کردم و آن زمان فقط یازده سال داشتم و کاری جز گریه از من ساخته نبود.»
شیما می‌گوید این ازدواج اصلا به میل او صورت نگرفته و او را به زور و جبر به شوهر داده اند. شیما به سخنش ادامه می‌دهد: «به یادم می‌آید که آن زمان تمام هوش و حواسم به بازی با عروسک‌هایم بود و بارها به خاطر این که به فکر بازی وسرگرمی بودم سرزنش و لت و کوب شده ام.»
او به یاد می‌آورد که؛ به خاطر ناآشنا بودن با کارهای خانه و ناتوانی‌ها برای پیش بردن امور روزانه‌ی یک خانواده بارها از سوی شوهر و خانواده‌ی شوهرش مورد خشونت قرار گرفته است. به باور او این خشونت‌ها سبب شد در سال دوم ازدواج یک کودکش را پیش از زایمان، از دست بدهد.
شیما در سنی که کودکان هم سن و سالش به مکتب می‌رفتند و مصروف بازی‌های کودکانه بوده اند، شاهد بدترین نوع خشونت‌های خانوادگی بوده است.
تفاوت سنی شیما با شوهرش دوازده سال است. او در حالی به خانه‌ی شوهر رفته است که کودک بوده و حتا بسیاری از موارد مربوط به تشکیل خانواده و خانه‌داری را نمی‌دانست.
گفته می‌شود یکی از چالش‌هایی که به احتمال زیاد خانواده‌ها با آن مواجه‌اند، مشکل ارتباط میان زن و مرد است به این صورت که مهارت‌های ارتباطی آنان با یکدیگر مشکل پیدا می‌کند و نسبت به یکدیگر آگاهی ندارند.
به گفته‌ی شیما، نه تنها خانواده‌ی همسرش؛ بلکه خود همسرش نیز با او رفتار خوبی نداشته و به نیازهایش توجه نمی‌کرد. آن چنانی که شیما می‌گوید تا کنون این بی مهری و بی‌توجهی ادامه دارد.
شیما می‌گوید، در این چند سال بارها از سوی افراد خانواده‌ی شوهرش لت و کوب شده و زمانی که در این مورد از شوهرش کمک خواسته، نه تنها شوهرش توجه نکرده، بلکه مورد اهانتش نیز قرار گرفته است.
از او پرسیدم که، اکنون که هشت سال از ازدواجت می‌گذرد، هنوز هم به مشکلات گذشته روبه رو هستی؟ در حالی‌که اشک در چشمانش حلقه زده بود گفت، تا کنون هم هیچ بهبودی در زندگی‌ام نیامده و نگران آینده‌ی دو طفلم هستم.
شیما یک دختر دارد و کودک دومش که نیز دختر می‌باشد، در بطن او است. اکنون یگانه نگرانی شیما آینده‌ی دخترانش است؛ نگرانی که مبادا دخترانش نیز به سرنوشت مادر دچار شوند.
این بانو یکی از هزاران بانوی قربانی ازدواج‌های زیر سن است که دردهای فراوانی را در طول زندگی مشترک، متحمل شده است.
با نگاه معصومانه‌ای به کنج اتاق می‌نگریست و اشک در چشمانش جمع شده بود، این فضا را صدای سعیده، دختر دوساله‌ی شیما با گفتن «مادر آب می‌خواهم»، درهم شکست.
او با این همه ناخوشی با اشتیاق و مسوولیت پذیری مواظب دخترش است و نگران آینده‌ی او؛ زیرا شوهرش از همین کودکی «سعیده» را به‌نام برادرزاده اش ساخته است.
شیما همچنان می‌گوید، نهایت تلاش خود را به خرچ خواهد داد تا دخترش به سرنوشت مادر دچار نشود.
او حسرت دخترانی را می‌خورد که مصروف درس اند و می‌گوید اگر در کودکی درس می‌خواند و او را مزدوج نمی‌کردند، شاید اکنون بانوی خوشبختی می‌بود.
شیما به عنوان کسی که قربانی ازدواج زیر سن است از خانواده‌ها می‌خواهد به دختران شان حق انتخاب همسر آینده‌ی شان را بدهند و در کودکی آنان را وادار به ازدواج‌های اجباری، نکنند.
ازدواج‌های اجباری از دید دین اسلام نیز مردود است. قاری محمد حاشر، امام و خطیب مسجد حکیم سنایی غزنوی در ناحیه‌ی شانزدهم شهر کابل، گفت: «ازدواج حق مسلم یک خانم است و باید به طریق درست و به رضایت دختر صورت بگیرد.»
این عالم دین می‌افزاید اگر دختری از سوی پدر یا ولی اش به جبر و اکراه به شوهر داده شود، از دیدگاه اسلام جواز ندارد.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، می‌گوید تحقیقات و تحلیل‌ها در مورد ازدواج‌های اجباری و زیر سن نشان می‌دهد که بیش از شصت درصد ازواج‌ها در افغانستان، زیر سن و اجباری صورت می‌گیرد.
آخرین آمار که از سوی کمسیون حقوق بشر ارایه شده است نشان می‌دهد که، بیش از نصف دختران در کشور پیش از رسیدن به سن ۱۹ سالگی ازدواج کرده در این میان ۴۰ درصد آنان بین سنین ۱۰ تا ۱۳ سالگی، ۳۲ درصد در سن ۱۴ سالگی و ۲۷ درصد آنان در سن ۱۵ سالگی، اکثرا با زور مزدوج شده اند.
