سه سال بلاتکلیفی؛ سرنوشت دارالمعلمین‌ها هنوز ناروشن است
عبدالاحمد حسینی
مجلس نماینده‌گان و برخی از اعضای جنبش ارتقای تربیه معلم، از تلاش‌ها برای لغو دارالمعلمین‌ها و بی‌سرنوشتی استادان آن‌ها در کشور انتقاد می‌کنند. به گفته آنان، در حالی که زمینه تحصیل برای جوانان به ویژه دختران در برخی از ولایت‌ها فراهم نیست، لغو دارالمعلمین‌ها می‌تواند آینده تحصیلی بانوان را با تهدیدهای جدی‌تری روبه‌رو کند. برخی از اعضای مجلس معتقد اند که نهادهای آموزشی و مسوول باید اول شرایط جامعه را مطالعه کنند و سپس متناسب با منافع شهروندان تصمیم بگیرند. این نماینده‌گان مردم در مجلس با تطبیق «طرح لغو دارالمعلمین‌ها» مخالف‌اند و باور دارند که عملی شدن این طرح، آسیب جدی به پیش‌رفت تحصیلی زنان وارد می‌کند. پیش‌تر جنبش ارتقای تربیت معلم نیز با طرح لغو دارالمعلمین‌ها مخالفت کرد و گفت که راه‌‌های بدیل مناسبی برای رفع این بن‌بست پیشنهاد کرده است. وزارت معارف اما از پیش‌رفت در کار طرح لغو دارالمعلمین‌ها چیزی نمی‌گوید. گفتنی است که طرح جذب نکردن دانشجویان برای دارالمعلمین‌ها از سوی وزارت‌های معارف، تحصیلات عالی و مالیه ریخته شد؛ زیرا مسوولان در آن زمان معتقد بودند که میزان استادان فارغ شده کافی است و باید روی ارتقای ظرفیت‌شان تمرکز شود. مبتنی بر این طرح، دارالمعلمین‌ها از سه سال بدین‌سو هیچ دانشجویی جذب نکرده‌اند. این در حالی است که در سال‌های اخیر فعالیت دارالمعلمین‌ها، نزدیک به دو سوم دانشجویان را دختران تشکیل می‌دادند.
وزارت‌های معارف، تحصیلات عالی و مالیه حدود سه سال پیش طرحی را به حکومت پیش‌کش کردند که لغو دارالمعلمین‌ها را در سراسر کشور تقویت می‌کرد. براساس این طرح، دارالمعلمین‌ها زمینه جذب دانشجویان را از دست داده و از سه سال به این سو کدام دانشجویی به این نهادهای تحصیلی جذب نشده است. اکنون اعضای مجلس نماینده‌گان این طرح را «غیرمنطقی» و «غیراصولی» می‌دانند و از لغو آن هشدار می‌دهند. راضیه سعادت منگل، عضو مجلس نماینده‌گان، روز سه‌شنبه، بیست‌وسوم جدی، به روزنامه ۸صبح گفت که موجودیت دارالمعلمین‌ها فرصت خوبی برای دانشجویان و محو بی‌سوادی در کشور است. او اما می‌گوید که اکنون قرار است براساس طرح وزارت معارف، وزارت مالیه و وزارت تحصیلات عالی این نهادهای آموزشی لغو شود.
این عضو مجلس تطبیق طرح لغو دارالمعلمین‌ها را «غیرمعقول» می‌داند و معتقد است که با عملی شدن آن، بیش‌تر دانشجویان دختر دیگر اجازه تحصیل نخواهند یافت. به باور راضیه منگل، دارالمعلمین‌ها فرصت خوبی برای دختران مهیا کرده‌اند تا بتوانند ظرفیت‌شان را بلند ببرند و به جامعه خدمت کنند. او افزود: «طرزالعمل وزارت معارف را نفهمیدیم که به کدام سمت به پیش می‌رود. دارالمعلمین‌ها تاثیرات خوبی بالای کسانی دارند که در ولایات زنده‌گی می‌کنند. به عنوان نمونه در ولایت پکتیا در ۱۰ سال اخیر صدها دختر فارغ شدند.» بانو منگل خاطر‌نشان کرد که دولت در گذشته میلیون‌ها دالر را صرف تقویت این نهادها کرده و هزاران تن در این نهادها مصروف آموزش‌اند. او افزود که باید پیش از لغو دارالمعلمین‌ها، به سرنوشت جوانان توجه شود. به گفته این عضو مجلس، شورای ملی به هیچ وجه اجازه لغو این دارالمعلمین‌ها را نخواهد داد.
شفیقه سخا، عضو دیگر مجلس نماینده‌گان، نیز از بی‌سرنوشتی استادان دارالمعلمین‌ها انتقاد می‌کند. به باور او، سرنوشت دارالمعلمین‌ها از سه سال به این سو در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و حکومت نیز تاکنون وضعیت این نهادها را روشن نکرده است. خانم سخا از نهادهای مربوط خواست که تکلیف دارالمعلمین‌ها و سرنوشت استادان این نهادها را مشخص کنند. افزون بر اعضای مجلس، برخی از استادان در دارالمعلمین‌ها نیز از وضعیت موجود نگران‌اند. ایام‌الدین الهام، منشی ارتقای تربیه معلم، به روزنامه ۸صبح گفت که ایده لغو دارالمعلمین‌ها توسط وزارت‌های مالیه، معارف و تحصیلات عالی مطرح شده است. او اما این طرح را کارساز نمی‌داند؛ زیرا براساس این طرح، دارالمعلمین‌ها باید مسوولیت ارتقای معلمان را برعهده گیرند، در حالی که این معلمان در اول نیازمند ارتقای سطح تحصیل از چهارده پاس به لیسانس هستند.
از سویی هم، او افزود که وزارت معارف تلاش دارد تا برنامه تحصیلی را از بدنه این وزارت حذف و به وزارت تحصیلات عالی واگذار کند. این در حالی است که براساس قانون، دارالمعلمین‌ها وظیفه ارتقای ظرفیت معلم از صنف دوازدهم تا چهاردهم را برعهده دارد. بدین ترتیب آقای الهام تصریح کرد که پیش از عملی شدن این طرح، باید اول مواد قانون تغییر کند. وی لغو دارالمعلمین‌ها را به زیان کارمندان این نهادها دانست؛ زیرا بیش‌تر استادان در این نهادها به سویه استادان دانشگاه جذب شده‌اند. گفتنی است که پیش‌تر استادان دارالمعلمین‌ها پیشنهادهایی را برای حل این معضل ارایه کرده بودند، اما حکومت به آن پاسخ نداده است.
در همین حال وزارت معارف از پیش‌رفت در طرح لغو دارالمعلین‌ها چیز نمی‌گوید. سخنگوی این وزارت تأکید دارد که روی این طرح کار نشده است و به همین دلیل از ارایه جزییات در‌باره آن خودداری می‌کند. وزارت تحصیلات عالی در سهم خود می‌گوید که پیش از این نشست‌هایی در‌باره ادغام آن با دانشکده‌های تعلیم و تربیه برگزار شده، اما تاکنون اقدامی صورت نگرفته است. به گفته حنیف فرزان، معاون سخنگوی این وزارت، مسوولیت لغو و پیش‌برد کارها از صلاحیت وزارت معارف است و وزارت تحصیلات عالی تنها براساس هدایت ریاست جمهوری مسوولیت ارتقای سطح تحصیلی دانشجویان را برعهده دارد. با این حال او به روزنامه ۸صبح گفت، زمانی که تربیه معلم در دانشگاه باشد و بتواند دانشجویان را تا سطح لیسانس آموزش دهد، به موجودیت دارالمعلمین‌ها نیازی نیست. معاون سخنگوی وزارت تحصیلات عالی تاکید کرد که با توجه به پیش‌برد چنین طرحی در ۳۸ دانشگاه، وزارت تحصیلات عالی کود رشته دارالمعلمین‌ها را نیز در امتحان کانکور حذف کرده است.
طرح لغو دارالمعلمین‌ها در سال ۱۳۹۷ از سوی وزارت‌های مالیه، معارف و تحصیلات عالی به حکومت ارایه شد. براساس آن طرح، وزارت تحصیلات عالی کود رشته دارالمعلمین‌ها را از امتحان کانکور حذف کرد و سه سال است که این نهادها نتوانسته‌‌اند دانشجو جذب کنند. هرچند سه سال از پیش‌کش این طرح گذشته است، اما تاکنون سرنوشت آن روشن نیست. گفتنی است که دارالمعلمین‌ها در سال‌های فعالیت‌شان سالانه نزدیک به ۱۱ هزار دانشجو جذب می‌کردند و نُه هزار دانشجو نیز فارغ می‌دادند. هرچند شمار دانشجویان دختر در دارالمعلمین‌ها پیش از سال ۱۳۸۶ حدود ۴۷ درصد بود، اما این میزان در سال‌های اخیر به ۶۵ درصد افزایش یافته بود.
