تهیه مسوده طرح صلح دولت یک موفقیت است
مسوده طرح صلح دولت زیر نام «توافق‌نامه صلح افغانستان» آماده شده است. این مسوده قرار است امروز (دوشنبه، ۲۳ حمل) به تصویب اعضای کمیته رهبری شورای عالی مصالحه ملی برسد. به دنبال آن، هیات جمهوری اسلامی افغانستان این طرح را برای تصمیم‌گیری درباره صلح و آینده سیاسی افغانستان در نشست قریب‌الوقع استانبول ارایه خواهد کرد. این نشست برای پایان جنگ افغانستان و استقرار صلح در کشور، یک فرصت تاریخی گفته شده است.
مسوده طرح صلح دولت افغانستان دارای چهار بخش اصلی است: بخش نخست آن «اصول راهنما برای آینده افغانستان» است. در این بخش به ارزش‌های جمعی و حقوق شهروندی اشاره شده است. بخش دوم زیر عنوان «نقشه راه سیاسی» به تشکیل «حکومت صلح/ دولت انتقالی صلح»، چگونه‌گی تشکیل، وظایف و صلاحیت‌ها و مدت فعالیت آن پرداخته است. بخش سوم طرح روی «نظام سیاسی آینده» بحث کرده است. در این بخش دو نوع نظام سیاسی (ریاستی و پارلمانی) پیشنهاد شده است. بخش چهارم طرح دولت زیر عنوان «ختم جنگ» به موضوع آتش‌بس و چگونه‌گی اجرا و نظارت آن پرداخته است. در پایان طرح تأکید شده است که اجرای توافق‌نامه صلح افغانستان باید از جانب امریکا و اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد تضمین شود.
طرح دولت برای صلح فعلاً در مرحله تسوید قرار دارد و نهایی نیست. این طرح پس از تأیید از سوی کمیته رهبری شورای عالی مصالحه ملی، نهایی تلقی خواهد شد. با این وصف، تسوید طرح دولت برای صلح، گامی بزرگ به جلو در راستای برگزاری نشست استانبول است.
مبنای مسوده طرح صلح دولت، طرح پیشنهادی امریکا برای انجام مذاکرات صلح بین دولت و گروه طالبان و توافق روی آینده سیاسی افغانستان است. این طرح حدود یک‌ونیم ماه پیش برای اصلاح و تعدیل در اختیار همه طرف‌ها قرار گرفته بود. از نگاه محتوایی، این طرح نسبت به طرح امریکا، غنی‌تر و جامع‌تر است. هم‌چنان تمام بخش‌های آن به صورت واضح بیان شده و مکانیسم‌های اجرایی هر بخش نیز تذکر داده شده است.
نکته حایز اهمیت در مسوده طرح دولت برای صلح، تأکید روی تمرکززدایی از قدرت و حفظ ارزش‌ها و حقوق شهروندی افراد است. هم‌چنان «شورای عالی فقه اسلامی» در طرح امریکا به «شورای علما» تغییر نام یافته و حدود صلاحیت آن محدودتر شده است. از جانب دیگر، انتخابات در این مسوده به عنوان یک اصل در تعیین کارگزاران و نهادهای انتخابی مورد تأکید واقع شده است. این‌که کمیته رهبری شورای عالی مصالحه ملی چه تصمیمی درباره این مسوده خواهد گرفت، تا هنوز روشن نیست. این تصمیم در جریان نشست امروز روشن خواهد شد.
طرح دولت برای صلح در حوزه جمهوریت، رقیبانی نیز دارد. طرح‌های حزب اسلامی حکمتیار، جمعیت اسلامی ربانی و وحدت اسلامی خلیلی از رقیبان عمده این طرح است. با این وصف، اکثریت کنش‌گران سیاسی حوزه جمهوریت از طرح دولت برای صلح زیر نام «توافق‌نامه صلح افغانستان» دفاع خواهند کرد. متأسفانه شورای عالی مصالحه ملی در توحید کلیه طرح‌ها و دیدگاه‌ها در حوزه جمهوریت موفق نبوده است. با این حال، اکثر طرح‌ها و دیدگاه‌های مطرح شده در این حوزه در «توافق‌نامه صلح افغانستان» شامل شده است.
هم‌چنان گزارش شده است که فهرست هیأت اعزامی جمهوری اسلامی افغانستان برای نشست استانبول تهیه شده است. این فهرست تا کنون نهایی نیست.
طرح گروه طالبان برای صلح تا کنون عمومی نشده است. این گروه به دلیل سرشت غیردموکراتیک و بسته خود بهای زیادی به افکار و اراده عمومی قایل نیست. از این رو، به درستی روشن نیست که واکنش رسمی این گروه در نشست استانبول در برابر طرح دولت چه خواهد بود. با این وصف، می‌توان گمان کرد که گروه طالبان به عنوان یک گروه انحصارطلب و تمامیت‌خواه در برابر طرح دولت برای صلح به صورت سرسختانه مقاومت خواهد کرد. در این بین، این‌که مسوولیت مدیریت نشست، تسهیل مذاکرات و میانجی‌گری بین طرف‌های مذاکره‌کننده را سازمان ملل متحد دارد، مایه امیدواری است. انتظار می‌رود که این سازمان با ایفای نقش فعال در زمینه صلح افغانستان و مدیریت سالم نشست استانبول، اجازه شکست را به این نشست ندهد. هم‌چنان مخالفت یک‌صدای قدرت‌های برتر جهانی و همسایه‌های افغانستان با بازگشت «امارت اسلامی»، نقطه امیدوارکننده دیگر برای موفقیت طرح دولت برای صلح است.
توقع عموم مردم افغانستان آن است که در نشست استانبول راه حل مناسب برای قطع دایمی جنگ و برقراری صلح پایدار در این کشور به دست آید. طرف‌های شرکت‌کننده باید به این توقع احترام بگذارند و با انجام مذاکره اصولی به یک توافق مطلوب درباره آینده افغانستان دست یابند.
