نهادهای ناظر: فهرست رای‌دهنده‌گان هرچه زودتر در مراکز نصب شود
با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری، نهادهای ناظر بر روند انتخابات، نصب فهرست رأی‌دهنده‌گان را در مراکز رأی‌دهی مهم دانسته، می‌گویند این فهرست باید حداقل دو هفته پیش از روز رأی‌دهی در مراکز نصب می‌شد. مسوولان این نهادها هم‌چنان حصول اطمینان از موجودیت نام و درستی مشخصات رأی‌دهنده‌گان در این فهرست را حق مسلم اشتراک‌کننده‌گان انتخابات ریاست جمهوری می‌دانند و خاطرنشان می‌سازند که تاخیر در نصب این فهرست می‌تواند بی‌نظمی‌هایی را در روز رأی‌دهی به میان آورد.
حبیب‌الله شینواری، مسوول برنامه‌های مؤسسه دیده‌بان انتخابات افغانستان (ایتوا) به این باور است که بر اساس اصول انتخاباتی، کمیسیون مستقل انتخابات مکلف است پیش از برگزاری انتخابات دو بار فهرست رأی‌دهنده‌گان را در مراکز رأی‌دهی نصب کند. آقای شینواری روز شنبه، ۲۳ سنبله در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت، اصول انتخابات حکم می‌کند که کمیسیون مستقل انتخابات فهرست رأی‌دهنده‌گان را یک بار برای تصحیح و پس از آوردن تغییرات لازم، بار دوم آن را برای اطمینان رأی‌دهنده‌گان از موجودیت نام‌شان در این فهرست، در مراکز رأی‌دهی نصب کند. این آگاه مسایل انتخاباتی افزود: «بهتر بود این فهرست دست‌کم دو هفته پیش از روز رأی‌دهی در مراکز نصب می‌شد، اما اکنون هم کمیسیون مستقل انتخابات فرصت دارد و لازم است هرچه زودتر این فهرست را در مراکز رأی‌دهی نصب کند.»
هم‌چنان یوسف رشید، رییس بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) می‌گوید، نشر به موقع این فهرست می‌تواند بی‌نظمی‌های روز رأی‌دهی را کاهش دهد. آقای رشید می‌گوید، نصب فهرست رأی‌دهنده‌گان پیش از برگزاری انتخابات می‌تواند از موجودیت نام افرادی که واجد شرایط رأی‌دهی نیستند، جلوگیری کند و از سوی دیگر، از سردرگمی رأی‌دهنده‌گان در روز رأی‌دهی پیش‌گیری خواهد کرد.
مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات اما از فرستادن فهرست‌های رأی‌دهنده‌گان همراه با مواد حساس انتخاباتی به دفترهای ولایتی این کمیسیون خبر می‌دهند. خیبر سعیدی، رییس عملیاتی این کمیسیون می‌گوید: «فهرست رأی‌دهنده‌گان همراه با مواد حساس انتخاباتی به ولایات فرستاده شده و پس از رسیدن این مواد به ولسوالی‌ها، فهرست رأی‌دهنده‌گان در مراکز رأی‌دهی مربوطه نصب خواهد شد.» آقای سعیدی هم‌چنان افزود، در کنار این فهرست، مشخصات همه‌ی رأی‌دهنده‌گان در سایت رسمی کمیسیون مستقل انتخابات نشر شده است. او خاطرنشان ساخت که رأی‌دهنده‌گان با درج شماره «استیکر» در سایت رسمی کمیسیون مستقل انتخابات می‌توانند در مورد نام و مشخصات، مرکز رأی‌دهی‌شان به تفکیک شماره محل رأی‌دهی، آگاهی حاصل کنند.
نهادهای ناظر اما بارگزاری فهرست رأی‌دهنده‌گان را تنها در سایت کمیسیون مستقل انتخابات بسنده نمی‌دانند و می‌گویند همه‌ی رأی‌دهنده‌گان به انترنت دسترسی ندارد. یوسف رشید، رییس اجرایی فیفا در این باره گفت، قرار گرفتن فهرست رأی‌دهنده‌گان در سایت کمیسیون مستقل انتخابات برای کسانی که به انترنت دسترسی دارند، یک سهولت است، اما شمار زیادی از روستانشینان در کنار نداشتن سواد کافی، به خدمات انترنتی نیز دسترسی ندارند. به سخن او، نصب این فهرست در مراکز رأی‌دهی الزامی است و کمیسیون مستقل انتخابات مکلف است در صورت نیاز، تغییرات لازم را در این فهرست بیاورد.
از سویی هم، مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات به این باور اند که فهرست رأی‌دهنده‌گان پس از نصب آن در مراکز رأی‌دهی نیاز به اصلاح و یا تغییر ندارد. رییس عملیاتی این کمیسیون می‌گوید: «تعداد زیادی از رأی‌دهنده‌گان در انتخابات پارلمانی ثبت نام کرده‌اند و از موجودیت نام‌شان در فهرست رأی‌دهنده‌گان اطمینان دارند و فهرست رأی‌دهنده‌گان اگر به اصلاح نیاز داشته نیز اصلاح شده است.»
نهادهای ناظر از آن‌جا بر نصب زودهنگام این فهرست تأکید دارند که تقسیم‌بندی رأی‌دهنده‌گان هر مرکز به تفکیک محلات رأی‌دهی برای رأی‌دهنده‌گان و کمیسیون مستقل انتخابات یک تجربه تازه است. از این پیش در انتخابات دوره‌های پیشین ریاست جمهوری، تمام کشور یک حوزه رأی‌دهی شمرده می‌شد. رأی‌دهنده‌گان می‌توانستند با ارایه کارت رأی‌دهی در هر مرکز و هر ولایت رأی بدهند. اکنون اما در این دور انتخابات ریاست جمهوری، برخلاف دوره‌های پیشین، رأی‌دهنده‌گان مکلف‌اند در همان مرکز رأی‌دهی که ثبت نام کرده‌اند، رأی بدهند. هم‌چنان مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات گفته‌اند که در کنار این‌که رأی‌دهنده‌گان اجازه رأی‌دهی در مراکز دیگر را ندارند، محلات رأی‌دهی آنان نیز مشخص شده است و به زودی فهرست آن در مراکز نصب خواهد شد.
کمیسیون مستقل انتخابات از این پیش اعلام کرده است که انتخابات ریاست جمهوری در ششم میزان برگزار می‌شود. در این دور انتخابات بیش از نُه‌ونیم میلیون رأی‌دهنده نام‌نویسی کرده‌اند. رأی‌دهنده‌گان قرار است تا ۱۲ روز دیگر در چهار هزار و ۹۴۲ مرکز به پای صندوق‌های رأی‌دهی بروند. کارمندان موقت روز رأی‌دهی که تا کنون از سوی کمیسیون مستقل انتخابات استخدام نشده‌اند، قرار است رأی‌دهنده‌گان هر مرکز را به محلات جداگانه راهنمایی کنند. تعداد این محلات حدود ۲۹ هزار و ۹۴۲ محل در نظر گرفته شده است. رأی‌دهنده‌گان اما تا کنون از موجودیت نام‌شان در فهرست رأی‌دهنده‌گان اطمینان حاصل نکرده‌اند. هر چند ماده ۷۲ قانون انتخابات، کمیسیون مستقل انتخابات را مکلّف به نصب فهرست رأی‌دهنده‌گان پیش از روز رأی‌دهی دانسته، اما مشخص نکرده است که این فهرست باید چند روز پیش از روز انتخابات در مراکز نصب شود.
اطمینان رأی‌دهنده‌گان از موجودیت نام و مشخصات درست‌شان در فهرست رأی‌دهنده‌گان پیش از روز رأی‌دهی از آن‌جا مهم پنداشته می‌شود که در صورت اشتباه در نام و یا مشخصات، یک فرد از حق رأی‌دهی در انتخابات محروم نشود. نگرانی نهادهای ناظر انتخابات در پیوند به فهرست رأی‌دهنده‌گان از آن‌جا مطرح شده است که در انتخابات پارلمانی میزان سال گذشته، بی‌نظمی در فهرست رأی‌دهنده‌گان چالش‌های زیادی را به بار آورد. شماری از شهروندان به دلیل بی‌نظمی فهرست‌ها و نبودن نام‌شان در مراکز مربوطه از حق رأی‌دهی محروم شدند و شماری دیگر ساعت‌ها منتظر جست‌وجوی نام‌شان بودند. از میان رأی‌دهنده‌گان، عبدالله عبدالله، رییس اجرایی کشور نیز پس از گذشت چند ساعت موفق شد نامش را در یکی از فهرست‌های رأی‌دهی پیدا کند و رأی بدهد.
