تفتیش ویژه و بازشماری آرا؛ کمیسیون‌ها تاکنون روی شیوه نمونه‌گیری توافق نکرده‌اند
فهیم امین
هر چند مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات از آغاز روند بازشماری و تفتیش ویژه برخی از محلات رای‌دهی خبر داده، اما مسوولان کمیسیون شکایات انتخاباتی می‌گویند تا کنون روی چگونه‌گی «انتخاب نمونه» به توافق نرسیده‌اند. مسوولان کمیسیون شکایات انتخاباتی می‌گویند، هر دو کمیسیون امروز روی شیوه نمونه‌گیری رای‌زنی خواهند کرد.
ذبیح‌الله سادات، از سخنگویان کمیسیون مستقل انتخابات روز سه‌شنبه، ۲۲ دلو در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت، تیم تخنیکی این کمیسیون همه‌ی فیصله‌های کمیسیون شکایات انتخاباتی را تحلیل و تجزیه کرده است. به سخن او روند بازشماری و تفتیش ویژه محلات رای‌دهی امروز (چهارشنبه، ۲۳ دلو) آغاز می‌شود.
مسوولان کمیسیون شکایات انتخاباتی اما می‌گویند تا کنون روی زمان آغاز تفتیش ویژه و بازشماری آرای محلات نمونه توافق صورت نگرفته است. محمدقاسم الیاسی، دبیر و سخنگوی کمیسیون شکایات انتخابات گفت، قرار است امروز (چهارشنبه) در یک نشست مشترک با کمیسیون مستقل انتخابات روی گزینش شیوه نمونه‌گیری رای‌زنی کنند. آقای الیاسی افزود، پس از توافق هر دو کمیسیون انتخاباتی قرار است روند بازشماری و تفتیش ویژه محلات رای‌دهی آغاز شود.
از این پیش، کمیسیون شکایات انتخاباتی فیصله کرده است که آرای ۲۹۸ محل رای‌دهی که فاقد اطلاعات بایومتریکی هستند، بازشماری شوند. در صورتی که شرایط لازم «رای واقعی» را داشته باشند، معتبر و در غیر آن باطل شمرده شوند. آمارهای موجود نزد دسته‌های انتخاباتی نشان می‌دهد که در این محلات رای‌دهی حدود ۲۷هزار و ۶۴۱ رای شامل است. کمیسیون مستقل انتخابات قبلاً این محلات را بازشماری کرده و آرای آن را معتبر دانسته است.
افزون بر این، قرار است نمونه‌ای از ۲۳۹هزار رای جنجالی در ۲۹ ولایت کشور تفتیش ویژه شوند. بر اساس فیصله کمیسیون شکایات انتخاباتی قرار است از میان ۲۳۹هزار رای جنجالی، آرای یک‌هزار و ۴۱۱ محل رای‌دهی به عنوان نمونه گزینش شود. تا کنون اما روی گزینش شیوه نمونه‌گیری تصمیم گرفته نشده است. از این پیش، چمن‌شاه اعتمادی، رییس دبیرخانه کمیسیون شکایات انتخاباتی گفته بود که تعداد محلات نمونه بر اساس تعداد شکایات ثبت شده در هر ولایت گزینش خواهد شد. به سخن او در هر ولایتی که تعداد شکایات بیش‌تر باشد، محلات بیشتری به عنوان نمونه گزینش خواهد شد. اکنون اما قرار است هیات مشترک کمیسیون‌های انتخاباتی روی گزینش شیوه نمونه‌گیری به توافق برسند.
کمیسیون شکایات انتخاباتی پس از رسیده‌گی به شکایات استینافی و استثنایی فیصله کرده است که از میان ۱۳۷هزار و ۶۳۰ رای مشکوک ۱۰درصد آن و از میان ۱۰۲هزار و ۱۲ رای خارج از زمان رای‌دهی، ۱۵درصد آن به عنوان نمونه مورد تفتیش ویژه قرار گیرد. این محلات قرار است از میان مراکز رای‌دهی در ۲۹ ولایت کشور انتخاب شوند.
از سویی هم، نهادهای ناظر بر روند انتخابات روی مشخص شدن یک جدول زمانی برای رسیده‌گی به فیصله‌های کمیسیون شکایات انتخاباتی شده‌اند. مسوولان بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان (فیفا) گفته‌اند که کمیسیون مستقل انتخابات باید برای تطبیق فیصله‌های کمیسیون شکایات انتخاباتی یک جدول زمانی مشخص تهیه و طبق آن کارهایش را به پیش ببرد.
در کنار این همه، گلبدین حکمتیار نامزد انتخابات ریاست جمهوری خواهان برگزاری انتخابات مجدد در برخی از محلات رای‌دهی شده است. آقای حکمتیار روز سه شنبه، ۲۲ دلو در یک نشست خبری در کابل گفته است که در محلاتی که اسناد و مدارک آن به گونه قصدی به سرقت رفته و اعضای کمیسیون در آن‌جا مرتکب جرم شده‌اند، انتخابات مجدد برگزار شود. آقای حکمتیار هم‌چنان خواهان بازشماری برخی از محلات رای‌دهی شده و هشدار داده است در صورتی که به خواست او رسیده‌گی نشود، نتیجه انتخابات را نخواهد پذیرفت. آقای حکمتیار افزود: «همه صندوق‌هایی که بدون حضور نماینده‌گان نامزدان به شمارش رفته، بار دیگر شمارش شود و هر گاه به این دو خواست مشروع ما اعتنا و تمکین صورت گرفت، ما فیصله کمیسیون مستقل انتخابات را می‌پذیریم.»
ظاهراً یک اختلاف نظر میان کمیسیون‌های انتخاباتی به میان آمده است. مولوی دین‌محمد عظیمی، معاون کمیسیون شکایات انتخاباتی روز دوشنبه، ۲۰ دلو در دیدار با تادامیچی یاماموتو، نماینده ویژه سرمنشی سازمان ملل متحد در افغانستان گفته است: «مالکیت روند تفتیش و بازشماری را کمیسیون شکایات برعهده دارد و این کمیسیون باید از تطبیق فیصله‌هایش از سوی کمیسیون مستقل انتخابات اطمینان حاصل کند.» مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات اما اعضای کمیسیون شکایات انتخاباتی را تنها به عنوان ناظر می‌پذیرند. ذبیح‌الله سادات، از سخنگویان کمیسیون مستقل انتخابات در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت، «[اعضای] کمیسیون شکایات انتخاباتی فیصله‌های‌شان را صادر کردند و اکنون تیم تخنیکی ما قرار است به آن رسیده‌گی کند.» آقای سادات افزود، اعضای کمیسیون شکایات انتخاباتی تنها به عنوان ناظر در روند بازشماری و تفتیش ویژه حضور خواهند داشت. به سخن آقای سادات روند تفتیش و بازشماری آرای انتخابات ریاست جمهوری نخست از مراکز رای‌دهی ولایت کابل آغاز خواهد شد و تا دو هفته بعدی پایان خواهد یافت.
