دانشگاه البیرونی را از محرومیت و مظلومیت نجات دهید

جناب رییس جمهور، شما به عنوان یک چهره‌ دانشگاهی و یک مدیر باتجربه در عرصه‌های تحصیلی و آموزشی، خوب می‌دانید که در کنار موجودیت نیروی بشری متخصص، متعهد و واجد شرایط، محیط مصون و مجهز، زیرساخت‌ها، ساختمان‌ها و تجهیزات مورد نیاز، از جمله الزامات مهم و حیاتی برای شکل‌گیری، رشد و بقای بامفهوم، معیاری و مفید یک دانشگاه محسوب می‌شود.

دانشگاه البیرونی که بیش‌تر از بیست سال از تأسیس آن می‌گذرد و در ولسوالی حصه اول کوهستان ولایت کاپیسا موقعیت دارد، یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین دانشگاه‌های دولتی افغانستان است. در این دانشگاه، بیش‌تر از هفت هزار محصل دختر و پسر از سراسر افغانستان مصروف تحصیل‌اند. هم‌چنان دانشگاه البیرونی بیش‌تر از دو صد تن استاد و در حدود سه صد تن کارمند و کارگر اداری و خدماتی دارد.

متأسفانه در دو دهه گذشته، این دانشگاه که یک نهاد مهم و بزرگ ملی است، به ‌گونه اسف‌بار محروم و مظلوم واقع شده است. در شرایط کنونی، اوضاع عمومی نهادها و موسسات تحصیلات عالی که در ده سال اخیر ایجاد و فعال شده است، از لحاظ زیرساخت‌ها، ساختمان و تجهیزات به مراتب از دانشگاه البیرونی که مسما به اسم یکی از مشاهیر و افتخارات بزرگ جهان بشریت (ابوریحان البیرونی) است، بهتر است. در دو دهه‌ گذشته، مسوولان قبلی این دانشگاه، مسوولان قبلی وزارت تحصیلات عالی تا زمان روی کار آمدن سرپرست قبلی این وزارت و رهبران و مسوولان قبلی حکومت بدون توجه به این‌که از کجا و متعلق به کدام قوم و محیط بوده‌اند، هیچ‌گونه توجه‌ چشم‌گیر به دانشگاه البیرونی نداشتند و این نهاد مهم ملی را در محرومیت و مظلومیت نگه داشتند و حقوق و فرصت‌های مهم و سازنده آن را ضایع ساختند.

هم‌چنان، قسمی‌ که شما در جریان قرار دارید، برمبنای یک قرارداد ظالمانه و استفاده‌جویانه با یک شخص و شرکت غیرواجد شرایط، تمام کمپلکس و زیرساخت‌های دانشگاه البیرونی برای مدت پانزده سال در گرو قرار داشت که نه خود شرکت متذکره کار می‌کرد و نه هم به کسی یا شرکت دیگری اجازه‌ کار می‌داد. البته، شخص و شرکت متذکره توسط عده‌ای پشتیبانی می‌شدند و استفاده‌جویان و مسوولان وقت، با بی‌اعتنایی، جیب یک شخص را بر جایگاه ارزشمند البیرونی ترجیح داده بودند. خوشبختانه، با روی کارآمدن رهبری جدید دانشگاه البیرونی، هم‌کاری سرپرست قبلی وزارت تحصیلات عالی و حمایت جدی جناب عالی، سال گذشته قرارداد ظالمانه یادشده فسخ و مشکلات حقوقی این دانشگاه به ‌گونه اساسی حل شد.

البته، به ‌خاطر موجودیت قرارداد ظالمانه و مشکل حقوقی یادشده، سطح ظرفیت و تعهد پایین مسوولان قبلی این دانشگاه و عدم تعهد و توجه مسوولان وقت وزارت تحصیلات عالی و حکومت، برای بیش‌تر از ده سال، هیچ پروژه زیربنایی و اساسی از سوی وزارت تحصیلات عالی در دانشگاه البیرونی تطبیق نشد و تمام حقوق و سهم این نهاد مهم ملی، به ‌گونه ظمالمانه در این مدت، حیف‌ومیل شد.

برای جبران بیش‌تر از یک دهه محرومیت و مظلومیت و حل مشکلات اساسی این دانشگاه، در اثر طرح و تلاش رهبری جدید، موافقه جناب بالاکرزی، سرپرست قبلی وزارت تحصیلات عالی و هم‌کاری عده‌ای از نماینده‌گان مردم، تمام کمپلکس‌های دانشگاه البیرونی شامل سند بودجه سال ۱۳۹۹ و ۲۱ پروژه مورد نیاز این دانشگاه برمبنای اولویت‌بندی، از سوی مراجع ذی‌ربط در وزارت‌های تحصیلات عالی و شهرسازی نهایی و از سوی وزارت مالیه نیز تعهد بودجه‌ای در نظر گرفته شد. اما متأسفانه، این کمپلکس بدون در نظرداشت حد مظلومیت و محرومیت دانشگاه البیرونی و حد نیازمندی آن به اعمار زیرساخت‌ها، از پیش‌نویس سند بودجه‌ سال ۱۴۰۰ حذف شده که مایه تأسف و نگرانی است.

اکنون که بیش‌تر از بیست سال از تأسیس این دانشگاه مهم و مسما به اسم یک دانشمند بزرگ می‌گذرد، هنوز از جمله ۹ دانشکده آن، پنج دانشکده ساختمان ندارد. هم‌چنان خواب‌گاه دخترانه آن تعمیر ندارد و در حدود ۷۰۰ تن محصل دختر شامل خواب‌گاه که از ولایات و اقوام متفاوت افغانستان‌اند، به‌ گونه رقت‌بار و با تحمل مشکلات جدی، در جایی که صرف برای ۲۰۰ تن کافی است، زنده‌گی می‌کنند. این دانشگاه هم‌چنان تعمیر کتابخانه، ادیتوریم، سهولت‌ها و مراکز ورزشی و مهم‌تر از همه در شرایط پرچالش و غیرمصون کنونی دیوار احاطه و نیروی کافی امنیتی ندارد. سال‌ها یک شرکت ریگریشن و یک دستگاه پروسس قیر که به شدت به محیط زیست، ماهیت و جایگاه دانشگاه و روند تدریس و آموزش اثرات بسیار بد داشت، در کنار محوطه دانشگاه و در نزدیکی تعمیرهای تدریسی فعالیت داشتند که اخیراً در اثر جدیت رهبری دانشگاه و هم‌کاری نهادهای مسوول، فعالیت‌های مضر و ویران‌گر شرکت‌های یادشده متوقف شده است.

در یک‌ونیم سال اخیر، با تلاش‌های پی‌گیر رهبری جدید این دانشگاه، حمایت و هم‌کاری‌های سرپرست قبلی وزارت تحصیلات عالی و در بعضی موارد والی ولایت کاپیسا و هم‌کاری‌های تعدادی از نماینده‌گان مردم و حمایت‌های جدی جناب شما، یک سلسله کارها در این دانشگاه انجام شده است که می‌توان از حل مشکلات حقوقی دانشگاه و رهایی آن از گرو استفاده‌جویان، معرفی و تقرر ده تن از کادرهای باظرفیت دارای تحصیلات عالی معیاری، متوقف‌شدن فعالیت‌های شرکت‌ ریگریشن و دستگاه پروسس قیر که به ‌گونه غیرقانونی فعالیت داشتند، اعمار خواب‌گاه پسرانه و مسجد جامع توسط واحد عملیاتی ریاست جمهوری که در حال تکمیل شدن است و تا حدی کارش به کندی پیش می‌رود و تطبیق یک تعداد پروژه‌های کوچک و متوسط دیگر، نام برد.

کارهای انجام‌شده با آن‌که مهم است، در مقایسه با حد محرومیت و مشکلات دانشگاه البیرونی خیلی اندک است و هنوز مشکلات اساسی این دانشگاه چون نبود دیوار احاطه، نبود تعمیر خواب‌گاه دخترانه، نبود تعمیرهای تدریسی برای پنج دانشکده، نبود تعمیر کتابخانه و ادیتوریم و… حل نشده است.

هم‌چنان، با آن‌که با ازدیاد تهدیدات امنیتی و کاهش مصونیت محیطی، اعمار دیوار احاطه به گونه فوری یکی از نیازهای اساسی دانشگاه البیرونی است، وزارت مالیه هنوز برای اعمار این دیوار که در حدود ۴۵ میلیون افغانی هزینه نیاز دارد، بودجه در نظر نگرفته است.

بنابراین، به حیث یک چهره‌ اکادمیک، از جناب شما توقع داریم که به مراجع ذی‌ربط هدایت دهید تا کمپلکس دانشگاه البیرونی را با تمام پروژه‌های جدول‌بندی‌شده آن دوباره شامل سند بودجه سال ۱۴۰۰ کنند و در قبال اعمار دیوار احاطه دانشگاه و تعمیر خواب‌گاه دخترانه که نیاز جدی است، اقدام کنند.

بدون شک، تداوم شرایط اسف‌بار کنونی دانشگاه البیرونی و باقی‌ماندن این نهاد مهم ملی در محرومیت و مظلومیت، برای همه مایه شرم و تأسف خواهد بود.