روند ارایه خدمات را به حالت عادی بازگردانید
از زمان تسلط دوباره طالبان بر کشور، روند ارایه برخی از خدمات در کشور با چالش دنبال می‌شود. در این میان، روند توزیع اسناد هویتی با مشکلات بیش‌تر همراه است. پیش از به قدرت رسیدن طالبان، کار توزیع پاسپورت برای متقاضیان این سند تا حدودی به شکل عادی دنبال می‌شد. هرچند این روند خلاهایی داشت و در آن زمان ازدحام کم‌تر بود، اما دست‌کم افراد بیش‌تری می‌توانستند که پاسپورت دریافت کنند و اعتراض‌های زیادی وجود نداشت. هم‌چنان طی مراحل شناس‌نامه الکترونیکی در مواقع اضطراری توسط مکتوب‌ها انجام و زودتر تکمیل می‌شد. دریافت و پرداخت رشوه در آن زمان را نمی‌توان انکار کرد، اما به هر ترتیبی که بود، کار واجبی مردم راه می‌افتاد و افرادی که نیاز فوری به اسناد داشتند، حل مشکل می‌کردند.
متاسفانه در حال حاضر این روند به دلایل مختلف بسیار زمان‌بر است. مسوولان طالبان در ریاست عمومی پاسپورت روز جمعه، سوم جدی، گفتند که پس از این توزیع پاسپورت تنها توسط فورم آنلاین انجام می‌شود و هیچ حکم و سفارش‌نامه‌ای پذیرفته نخواهد شد. هرچند روند آنلاین نسبت به پالیسی قبلی راحت‌تر است، اما هنوز مشکلات اساسی پابرجا است. ریاست پاسپورت با وجود وعده‌ها، هنوز سطح توزیع پاسپورت را با میزان تقاضای مردم هم‌سان نکرده است. کارمندان این نهاد بسیار اندک است و تنها دفتر مرکز آن شاید روزانه حدود ۵۰۰ جلد پاسپورت توزیع نتواند. به همین دلیل، مسوولان این نهاد اعلام کردند که روزانه یک تعداد مشخص از فورم‌ها در پایتخت پذیرفته می‌شود.
یک چنین مشکل در اداره احصایه نیز وجود دارد. دریافت شناس‌نامه در شرایط کنونی بسیار پیچیده است. حتا اصلاح اسناد شهروندان هفته‌ها وقت می‌گیرد. تنها اصلاح یک اشتباهاتی که معمولاً توسط کمپیوتر یا خود کارمندان انجام می‌شود و متقاضی در آن مقصر نیست، سه هفته زمان می‌برد. هم‌چنان گرفتن شناس‌نامه به حالت عادی بسیار زمان‌بر است. یک چنین مشکلاتی هرچند برای مسوولان طالبان عادی است، اما یک مواقعی سرنوشت شهروندان را تعیین می‌کند.
در جریان روند توزیع اسناد هویتی به شرایط اضطراری آن‌چنانی توجه نمی‌شود. یک فردی که باید برای تداوی بیماری‌اش به بیرون از کشور برود، باید ثابت سازد که یک گام با مرگ فاصله دارد تا تایید دریافت اسناد هویتی را بگیرد. دارنده‌گان بورسیه به سختی سند تهیه می‌کنند تا پاسپورت دریافت کنند. شهروندان باید برای بیرون رفتن یا مکتوب رسمی از حکومت بیاورند و یا هم از هر طریقی که شده است، اسناد تهیه کنند. این خود سلب حق شهروندان است و زمینه را برای جعل و تزویر فراهم می‌کند. متاسفانه طالبان به این مسایل آن‌گونه که نیاز است، توجه نمی‌کنند.
شهر پُر از افراد متخصص است که دنبال کار می‌گردند. آن‌گاه در یک اداره مهم کارمندان کافی وجود ندارند که کار مردم را به پیش ببرند. باید صدها نفر برای تهیه اسناد در پشت میز ماموری صف بکشند که اندک معاشش با ده‌ها منت پرداخت می‌شود. با این شیوه ارایه خدمات بسیار سخت است و رفته رفته مردم را با مشکلات جدی روبه‌رو می‌کند. در کنار این، نمی‌توان بی‌نظمی مردم را نادیده گرفت. یک بخشی از تقصیر به دوش متقاضیان پاسپورت و شناس‌نامه است که بدون در نظر گرفتن کارشیوه، اقدام می‌کنند و نظم اداره‌ها را به هم می‌زنند.
به هر حال، اکنون که روند ارایه خدمات اسناد هویتی دنبال می‌شود، بهتر است که طالبان به عنوان افراد مسوول، احساس مسوولیت کنند. آنان به جای ریختن با چوب و تفنگ به جان متقاضیان، برای خدمت به مردم برنامه بریزند و کار را راحت‌تر کنند تا زمینه بی‌نظمی فراهم نشود. تاکنون روند ارایه خدمات اسناد هویتی سراسر مشکل دارد. از زمان‌بر بودن توزیع شناس‌نامه الکترونیکی گرفته تا توزیع پاسپورت که مردم برای دریافت آن روزها و حتا شب‌ها در پشت صف انتظار می‌کشند.
طالبان همان‌گونه که ادعای حکومت‌داری دارند، باید در حل مشکلات نیز بکوشند. اگر ریشه‌یابی شود، بانی بخشی از این چالش‌ها حکومت سرپرست طالبان است. طبیعی است که فقر، بیکاری، به حاشیه راندن بخشی از جامعه سرانجام به تغییر جغرافیا می‌انجامد. طالبان باید با رویکردها عملی و معقولانه به مردم ثابت کنند که ماندن در افغانستان به معنای زندانی شدن و زجر کشیدن نیست. اگر نمی‌توانند، افراد تخصصی در دست‌رس‌شان است و بودجه کشور را نیز در اختیار دارند تا زمینه توزیع اسناد هویتی را فراهم کنند. حتا این روند عایدزا نیز است. پس حکومت سرپرست طالبان هیچ دلیلی برای توجیه کندی در ارایه خدمات ندارد. حتا ازدحام نمی‌تواند چالش‌های کنونی را توجیه کند، زیرا طالبان در کنار حل سایر نگرانی‌ها مردمی، تحت هر شرایطی محکوم به ارایه خدمات هستند.
