ثبت بیش از چهار میلیون جریب زمین دولتی در بانک زمین

خلیل اسیر

وزارت شهرسازی و اراضی بیش از چهار میلیون جریب زمین دولتی و ملکیت‌های عامه را سروی و در «بانک زمین» ثبت کرده است. برنامه سروی و ثبت زمین‌های دولتی و ملکیت‌های عامه در ماه حمل ۱۳۹۷ در ۲۸ ولایت آغاز شد و تا کنون حدود پانزده ماه از آن سپری شده است. اهداف کلی این برنامه، تعیین و تثبیت زمین‌های دولتی، جلوگیری از غصب زمین‌های دولتی، توزیع زمین برای افراد مستحق و تطبیق پروژه‌های عام‌المنفعه است.

حشمت‌الله ناصری، سخنگوی وزارت شهرسازی و اراضی، می‌گوید که کار روی سروی و ثبت زمین‌های دولتی در اواسط ۱۳۹۶ با ایجاد «بانک زمین» و استخدام ۱۱۹ نفر متخصص در ۲۸ ولایت کشور آغاز شد. او اما افزود که کار عملی برنامه سروی و ثبت زمین‌های دولتی از حمل ۱۳۹۷ شروع شد و تا کنون بیش از چهار میلیون جریب زمین دولتی در این ولایات سروی و ثبت شده است. او افزود که همزمان با سروی و ثبت این زمین‌ها، کار بهره‌گیری از آن نیز در جریان بوده است؛ طوری که بیش از ۱۸ هزار جریب زمین دولتی در ۲۵ ولایت کشور، پس از سروی و ثبت در بانک زمین، برای تطبیق ۹۴ پروژه توسعه‌ای به ادارات متقاضی اختصاص یافته است. هم‌چنان، به گفته ناصری، بیش از ۱۲ هزار و ۵۰۰ جریب زمین دیگر از زمین‌های دولتی ثبت‌شده برای ۱۶ هزار و ۵۰۰ خانواده عودت‌کننده و بی‌جاشده داخلی توزیع شده است. این زمین‌ها در ولایات کابل، ننگرهار و هرات موقعیت دارد.

وزارت شهرسازی و اراضی از دست‌آورد حدود پانزده ماهه خود در بخش سروی و ثبت زمین‌های دولتی و ملکیت‌های عامه خرسند است. به گفته حشمت‌الله ناصری، وزارت شهرسازی و اراضی در حالی بیش از چهار میلیون جریب زمین دولتی و ملکیت عامه را سروی و ثبت کرده است که ریاست جمهوری برای این وزارت در سال ۱۳۹۷ تنها سروی و ثبت دو میلیون جریب زمین را هدف تعیین کرده بود. ناصری تأکید کرد که کار روی سروی و ثبت زمین‌های دولتی به شدت در جریان است و اما این برنامه، یک برنامه زمان‌گیر خواهد بود. با این حال، او ابراز امیدواری کرد که این برنامه طی چند سال دیگر تکمیل و زمین‌های دولتی و ملکیت‌های عامه مصون شود و برای بهره‌برداری بهینه مورد استفاده قرار گیرد.

وزارت شهرسازی و اراضی می‌گوید که از نگاه نیروی انسانی و کار فنی در زمینه سروی و ثبت زمین‌های دولتی با مشکلی روبه‌رو نیست. با این حال، یگانه مشکل وزارت شهرسازی و اراضی در حال حاضر، تهدیدات امنیتی است که مانع فعالیت کارکنان این وزارت در بخش‌هایی از مناطق کشور شده است.

به گفته حشمت‌الله ناصری، با سروی و ثبت زمین‌های دولتی، آمار دقیق‌تری از زمین‌های دولتی و ملکیت عامه به دست خواهد آمد و این آمار دولت را کمک خواهد کرد تا پروژه‌های عام‌المنفعه و توسعه‌ای خود را بهتر اجرا کند. هم‌چنان این برنامه در جلوگیری از غصب زمین‌های دولتی و ملکیت‌های عامه و جذب سرمایه‌گذاری در این بخش نیز مؤثر است.

 

غصب ۱.۶ میلیون جریب زمین

براساس معلومات وزارت شهرسازی و اراضی ۱.۶ میلیون جریب زمین دولتی زیر غصب قرار دارد. این وزارت از سوی دیگر در همکاری با دیگر ادارات موفق شده است ۵۰۰ هزار جریب زمین دولتی را که توسط زورمندان محلی غصب شده بود، از چنگ آن‌ها بیرون کند. بیشترین زمین‌های غصب‌شده دولتی در ولایات کابل، هرات و قندهار موقعیت دارد. کنر، نورستان، دایکندی و پنجشیر از ولایاتی است که زمین‌های دولتی در آن غصب نشده است.

حشمت‌الله ناصری، سخنگوی وزارت شهرسازی و اراضی، هم‌چنان معلومات داد که در غصب زمین‌های دولتی، ۱۸ هزار و ۸۲۳ نفر متهم شناخته شده‌اند. به گفته او، از این میان ۱۵ هزار و ۱۳۱ تن آن‌ها به لوی‌سارنوالی معرفی شده‌اند. طبق معلومات ناصری، افراد متهم غصب شامل زورمندان محلی هستند. گفته شده که ۷۰ درصد منازعات در کشور بر سر زمین صورت می‌گیرد.

با این حال، انستیتوت مطالعات استراتژیک در یک پژوهش تازه دریافته است که غاصبان قدرت‌مند زمین خارج از محدوده پاسخ‌گویی قرار دارند و «مقامات فاسد دولتی» از موقعیت‌شان در هرم قدرت، به نفع‌شان در منازعات زمین استفاده می‌کنند.

پژوهش تازه انستیتوت مطالعات استراتژیک تحت نام «قدرت، نابرابری و منازعات محلی بر سرِ زمین در افغانستان؛ مطالعه مناطق حومه ‌شهر کابل» روز پنج‌شنبه، بیستم سرطان رونمایی و نشر شد. این تحقیق نهادهای عدلی و قضایی را در امر رسیده‌گی به منازعات زمین ناتوان دانسته است.