نهادهای ناظر: برگزاری انتخابات شفاف و قابل قبول در ششم میزان ممکن نیست

عبدالاحمد حسینی

در حالی که به روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری کم‌تر از سه ماه زمان باقی مانده است، اما نهاد‌های ناظر انتخابات از برگزار نشدن انتخابات شفاف و سراسری در کشور ابراز نگرانی کردند. شماری از نهادهای ناظر انتخابات می‌گویند که دولت آماده‌گی برگزاری انتخابات شفاف و قابل قبول در کشور را ندارد.

نعیم ایوب‌زاده، مسوول بنیاد انتخابات شفاف افغانستان «تیفا» روز سه‌شنبه، بیست‌وپنجم سرطان، در یک کنفرانس خبری مشترک با مؤسسه انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان «فیفا» گفت، ارزیابی نهاد‌های ناظر نشان می‌دهد که برگزاری انتخابات شفاف و قابل قبول در ششم میزان امکان‌پذیر نیست. به گفته او، حکومت نسبت به برگزاری انتخابات متعهد نیست و تا هنوز پروسه انتخابات را جدی نگرفته است.

رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان تصریح کرد که براساس ارزیابی‌هایی که نهادهای ناظر انتخابات در یک‌ونیم ماه گذشته انجام داده‌اند، به دلیل مشخص نبودن لیست رأی‌دهنده‌گان، استفاده از دستگاه بایومتریک در روز انتخابات، آمار ضدونقیض تعداد رأی‌دهنده‌گان، مبهم بودن حمایت جامعه جهانی از روند برگزاری انتخابات، کمپین‌های پیش از وقت و تعریف نشدن رابطه حکومت و کمیسیون مستقل انتخابات، برگزاری انتخابات شفاف، سراسری و قابل قبول در ششم میزان ممکن نیست.

آقای ایوب‌زاده گفت‌، با وجودی ‌که به برگزاری انتخابات بیش‌تر از دو ماه زمان باقی مانده است، اما تا ‌کنون لیست رأی‌دهنده‌گان مشخص نیست. به گفته او، تا ‌کنون کمیسیون مستقل انتخابات مکانیزم و روش‌ تهیه لیست رأی‌دهنده‌گان را مشخص نکرده است. آقای ایوب‌زاده با اشاره به موجودیت تذکره‌های جعلی که در انتخابات پارلمانی استیکر زده شده‌اند، گفت که تا حال سرنوشت این تذکره‌ها مشخص نشده است. رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان تصریح کرد که به دلیل «منول» بودن سیستم احصاییه، پاک‌سازی تذکره‌های جعلی در این مدت اندک امکان‌پذیر نیست. او افزود که اگر این روند به زودی مشخص نشود، انتخابات را به بحران خواهد کشید. هم‌چنان آقای ایوب‌زاده بیان داشت که آمار ثبت‌نام شده‌گان با تعداد کسانی‌ که رأی داده‌اند، در تضاد است. به گفته او، آمارهای این نهاد‌های نشان می‌دهد که در انتخابات گذشته، تعداد رأی‌دهنده‌گانی که در انتخابات شرکت کرده بودند، بین سه الی پنج میلیون نفر بوده است. این در حالی است که کمیسیون مستقل انتخابات آمار قابل توجه را از تعداد ثبت‌ نام شده‌گان به نشر رسانده است. این کمیسیون گفته است که در انتخابات پیش رو ۹.۶ میلیون نفر برای شرکت در انتخابات نام‌نویسی کرده‌اند.

با این حال نعیم ایوب‌زاده، مسوول بنیاد انتخابات شفاف افغانستان، نحوه استفاده از دستگاه بایومتریک را یک چالش عمده فراروی برگزاری انتخابات عنوان کرد. او گفت که تا اکنون روی عکس گرفتن خانم‌ها در روز انتخابات تصمیم گرفته نشده است. به گفته او، شماری به دلیل مسایل فرهنگی و سنتی، مخالف گرفتن عکس توسط دستگاه بایومتریک در روز انتخابات هستند.

از سوی دیگر، مسوول بنیاد انتخابات شفاف افغانستان می‌گوید که حکومت تا کنون رابطه‌اش با کمیسیون مستقل انتخابات را تعریف نکرده است. به گفته او، مبهم بودن این رابطه سبب شده است که زمینه مداخله حکومت در کمیسیون مستقل انتخابات فراهم شود. او از حکومت خواست که رابطه‌اش با کمیسیون مستقل انتخابات را تعریف کند تا کمیسیون در کارهایش استقلال داشته باشد.

مبهم بودن حمایت جامعه جهانی، انتخابات را به چالش می‌کشد

در همین حال مسوول بنیاد انتخابات شفاف افغانستان، حمایت جامعه جهانی از پروسه انتخابات را با‌اهمیت خواند. به گفته او، کشورهای کمک‌کننده در انتخابات‌های گذشته به این پروسه هویت بخشیده‌اند. اکنون با وجودی‌ که جامعه جهانی برای برگزاری انتخابات وعده کمک مالی و تخنیکی داده‌اند، اما به تعهدات‌شان مبنی بر برگزاری انتخابات عمل نکرده‌اند. او گفت که حمایت‌های جامعه جهانی از پروسه انتخابات گنگ و مبهم است. به باور او، اگر این حمایت گنگ و مبهم باشد، انتخابات به چالش کشیده خواهد شد. او گفت: «شماری محدود از کشورهایی که از پروسه انتخابات حمایت می‌کنند، به جای مؤثریت، ضررش بیش‌تر است.» او تصریح کرد که حمایت این‌ کشورها از پروسه انتخابات، ریسک انتخابات را بالا می‌برد.

از سوی دیگر این مسوول بنیاد انتخابات شفاف افغانستان، شماری از تکت‌های انتخاباتی را به سهمیه‌بندی قدرت متهم کرد. هرچند نامی از تکت خاصی نبرد، اما گفت که شماری از تکت‌های انتخاباتی در حمایت شماری از کشورهای خارجی در نظر دارند تا قدرت را سهمیه‌بندی کنند. او گفت: «دو سه تکت انتخاباتی در صدد سهمیه‌بندی قدرت‌اند. سهمیه‌بندی شده که چند فیصد از کی باشد، نوعی حکومت مشارکتی ایجاد می‌کنند.» آقای ایوب‌زاده گفت، اگر این مسأله جدی شود، برگزاری انتخابات را به چالش می‌کشد. او به این تکت‌های انتخاباتی و حامیان خارجی آن‌ها هشدار داد، در صوتی ‌که از این سهمیه‌بندی دست‌بردار نشوند، نام آن‌ها را افشا خواهند کرد.

با این حال نهاد‌های ناظر انتخابات از جامعه جهانی و حکومت خواستند که به برگزاری انتخابات شفاف و به موقع متعهد باشند. آن‌ها هم‌چنان از حکومت خواستند که جلو سوءاستفاده از منابع دولتی در کمپین‌های انتخاباتی را بگیرد. افزون بر این، این نهادهای ناظر از حامیان بین‌المللی و حکومت خواستند که زمینه نظارت از انتخابات را فراهم کنند.

در همین حال کمیسیون مستقل انتخابات در واکنش به گفته‌های نهاد‌های ناظر مبنی بر مشخص نبودن فهرست رأی‌دهنده‌گان و نحوه استفاده از دستگاه بایومتریک گفت که کار روی آن جریان دارد و به زودی همه‌گانی خواهد شد. عبدالعزیز ابراهیمی، معاون سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات، در صحبت با روزنامه ۸صبح گفت که کمیسیون مستقل انتخابات به درستی کارهایش را به پیش می‌برد. او گفت این کمیسیون تا کنون توانسته است پروسه ثبت ‌نام تقویتی، صدور اعتبارنامه به نامزدان و تعیین مراکز رأی‌دهی را نهایی سازد. او هم‌چنان افزود که کار روی عکس گرفتن از خانم‌ها توسط دستگاه بایومتریک و نهایی ساختن فهرست رأی‌دهند‌ه‌گان جریان دارد و به زودی نهایی می‌شود.

با این حال آقای ابراهیمی از نهادهای ناظر انتقاد کرد و گفت که آن‌ها دست‌آوردهای کمیسیون مستقل انتخابات را نادیده می‌گیرند. او از نهادهای ناظر انتخابات خواست که با کمیسیون مستقل انتخابات همکاری کنند.

از سوی دیگر اداره ملی احصاییه و معلومات نیز می‌گوید که فهرست رأی‌دهنده‌گان را برای تفکیک هویت آنان از کمیسیون مستقل انتخابات دریافت کرده‌ است. مسعود علی‌شنگی، سخنگوی این اداره، در صحبت با روزنامه ۸صبح گفته است که کار روی پاک‌سازی تذکره‌های جعلی از اصلی جریان دارد و به زودی این روند تکمیل و نهایی می‌شود.

انتخابات ریاست جمهوری قرار است در ششم میزان سال جاری برگزار شود. برای این انتخابات، به شمول محمداشرف غنی و عبدالله هژده نفر نامزد شده‌اند.