دانش در گرامی‌داشت از هفته کیفیت: در استانداردسازی چندان موفق عمل نشده است

هم‌زمان با گرامی‌داشت از روز جهانی استاندارد در افغانستان، مسوولان در حکومت می‌گویند که اداره استاندارد با وجود برخی از دست‌آوردها، نتوانسته است که در جریان ۱۳ سال گذشته موفق عمل کند. معاون دوم ریاست جمهوری که ریاست شورای عالی استاندارد را نیز عهده‌دار است، تصریح می‌کند که نیاز است اداره ملی استاندارد در راستای استانداردسازی «مسوولانه‌‌تر» و «جدی‌تر» عمل کند. به گفته وی، باید ناکامی‌ها، مشکلات و موانع شناسایی شوند و برای رفع آن تلاش صورت گیرد. این شورا از نبود هم‌آهنگی بین اداره‌های دولتی و خصوصی، تداخل وظیفه‌ای، پایین بودن ظرفیت‌ها و نبود کادرهای مسلکی و باتجربه. نداشته بودجه و امکانات کافی، بی‌ثباتی در رهبری اداره استاندارد، فساد اداری و برخی از موارد دیگر به عنوان چالش‌هایی فرا راه اداره ملی استاندارد «انسا» نام می‌برند. این اداره که مسوولیت تعیین استانداردها در کشور را عهده‌دار است، از آغاز کارش تا کنون ۶۵۶ استاندارد را تعیین و تصویب کرده‌ است. با این حال، بازداشت سرپرست پیشین این اداره به جرم گرفتن رشوه، نگرانی‌ها پیرامون کار این اداره را بیش‌تر ساخته است.

از چهاردهم اکتوبر مصادف به بیست‌وسوم میزان به عنوان «روز جهانی استاندارد» گرامی‌داشت می‌شود. مسوولان در کشور اما این روز را پس از چهار روز تاخیر و در «هفته کیفیت» گرامی داشتند. محمدسرور دانش، معاون دوم ریاست جمهوری روز یک‌شنبه، بیست‌وهفتم میزان در نشست خبری‌ای که در مرکز رسانه‌های حکومت برگزار شده بود، می‌گوید که اداره ملی استاندارد در جریان ۱۳ سال اخیر توانسته است، دست‌آوردهای خوبی داشته باشد. به گفته وی، هر چند این اداره تاکنون بیش از بیش از ۶۰۰ استاندارد را تصویب کرده است، اما چالش‌هایی هم‌چنان وجود دارد که نیاز است برطرف شود. آقای دانش می‌گوید که به عنوان رییس شورای عالی استاندارد، کار این اداره را در جریان ۱۳ سال بسنده نمی‌داند، زیرا به گفته وی، هر چند این اداره عمر زیادی ندارد، اما با توجه به وظایف مهمی که قانون بر دوشش گذاشته است، نتوانسته‌ است که «چندان موفق» عمل کند.

آقای دانش از نبود هم‌آهنگی میان اداره‌های مختلف دولتی و سکتور خصوصی، تداخل وظیفه‌ای بین اداره‌ها، پایین بودن ظرفیت‌ها و نبود کادرهای باتجربه و مسلکی، نداشتن بودجه و امکانات کافی، بی‌ثباتی در رهبری اداره، نبود طرح و تدوین نقشه راه و پالیسی ملی استاندارد، ارتباط ضعیف با سازمان‌های و نهادهای بین‌المللی مربوطه و وجود فساد و پاره‌ای از استفاده‌های مالی و وظیفه‌ای به عنوان چالش اصلی فرا راه اداره ملی استاندارد «انسا» یاد کرد. وی اما تصریح کرد که با توجه به این چالش‌ها، مردم و حکومت توقع دارند که رهبری جدید این اداره در زمان معین آن ضعف‌ها، مشکلات و موانع را به گونه دقیق‌تر شناسایی و برای رفع آن تلاش کند. معاون دوم ریاست جمهوری در ادامه این نشست از رهبری این اداره خواست که با بازنگری پالیسی، چارچوب کاری و تنظیم طرح‌های کاری تطبیقی، اصلاحات همه‌جانبه را عملی سازد. وی هم‌چنان از اداره‌های مرتبط و سکتور خصوصی خواست که با اداره ملی استاندارد همکاری کنند، زیرا این اداره و شورای عالی استاندارد بدون همکاری و هم‌آهنگی موفق نمی‌شود.

در همین حال، عزیزاحمد احمدزی، رییس عمومی اداره ملی استاندارد افزون بر ارایه معلومات پیرامون فعالیت‌های عمده این اداره، می‌گوید که اداره ملی استاندارد در بخش‌های تضمین کیفیت تولیدات داخلی و کالای وارداتی و صادراتی مسوولیت دارد. به گفته وی، این اداره از آغاز کارش تاکنون ۶۵۶ استاندارد را در بخش‌های مختلف، از جمله مواد غذایی، محصولات زراعتی، مواد ساختمانی، مواد نفتی، مواد دوایی، مواد آرایشی، برق، محیط زیست، مترولوژی، نساجی، چرم و ماین پاکی تصویب کرده است. او در این نشست از تاجران ملی خواست که مواد بی‌کیفیت را به کشور وارد نکنند، زیرا این اداره بر اساس استانداردهای تصویب شده، از ورود اموال تجارتی بی‌کیفیت جلوگیری می‌کند. این در حالی است که مسوولان در وزارت صنعت و تجارت، بر اهمیت استانداردها در صنعت تاکید دارند. عبدالکریم ملک‌یار، معین تجارتی این وزارت تصریح کرد که نقش استانداردهای در بدل کردن افغانستان مصرفی به تولیدی، اساسی است و کشورهای برای وارد کردن اموال از افغانستان، استاندارد می‌خواهند. این وزارت هر چند سقف صادرات را تا یک میلیارد دالر تعیین کرده است، اما می‌گوید که افزایش آن در سال‌های آینده بدون استاندارد امکان‌پذیر نیست.

از روز جهانی استاندارد در کشور در حالی گرامی داشت می‌شود که نگرانی‌ها پیرامون کار این اداره پس از محکوم شدن سرپرست آن، افزایش یافته است. محمدموسا علمی، سرپرست این اداره در بیست‌وهفتم اسد سال روان به اتهام «طلب یک میلیون و ۲۰۰ هزار دالر امریکایی برای مجموع بندرهای افغانستان و اخذ ۱۰۰ هزار دالر امریکایی رشوت و حیازت غیر قانونی سلاح» محاکمه و سرانجام به ۱۶ سال زندان و پرداخت ۱۰۰ هزار دالر امریکا به عنوان جریمه محکوم شد. گفتنی است که سازمان بین‌المللی استاندارد سازی یا «ISO» به عنوان یک سازمان غیردولتی در سال ۱۹۴۷ ایجاد شد و افغانستان ۱۳ سال پیش به آن پیوست. با این حال، کیفیت پایین تولیدات و واردات ضعیف سبب شده است که کارکرد این اداره همواره از سوی مردم و کارشناسان زیر پرسش قرار گیرد.