آیا شرایط برای راه حل سیاسی آماده است؟

وزیر دفاع ایالات متحده که دیروز در کابل با رییس جمهور غنی ملاقات کرد گفته است که پیروزی در افغانستان تعریف نظامی ندارد. به گفتهی آقای جمیز متیس، مذاکرهی طالبان با کابل پیروزی ایالات متحده و جامعهی جهانی را در افغانستان رقم میزند. در این تردیدی نیست که هر جنگی باید از طریق مذاکرهی سیاسی به پایان برسد. پایان هر جنگی، مذاکره است و هیچ جنگی بدون مذاکره به پایان نمیرسد. حتا در جنگهایی که یک طرف جنگ به کلی نابود میشود، باز هم به نحوی مذاکره و توافق میان دو طرف صورت میگیرد. این تعریف از پیروزی را ایالات متحده تنها به کابل ابلاغ نکرده است، برخی از رسانههای امریکایی گزارش دادهاند که مقامهای ایالات متحده با دفتر گروه طالبان در قطر تماس گرفتهاند و از آنان خواستهاند که با کابل گفتوگو کنند.
حال سوال مهم این است که آیا شرایط به گونهای رقم خورده است که طالبان را روی میز مذاکره بیاورد؟ پس از اعلام استراتژی جدید ایالات متحده روشن است که گروه طالبان نمیتواند با راهاندازی حملههای تهاجمی کل افغانستان را اشغال کند. نیروی هوایی ایالات متحده و ناتو حالا دست باز دارند و میتوانند به تجمعات شبهنظامیان ضد افغانستان بمب بریزند. تشدید جنگ و تهاجمی شدن وضعیت نیروهای امنیتی افغانستان، فشار نظامی را بر طالبان بیشتر میکند. اما فشار نظامی بر ردهی میانی و صفوف طالبان بیشتر شده است. رهبری طالبان در کویته و کراچی زیر فشارجدی قرار ندارد.
رهبری طالبان فکر میکنند که به منابع بیپایان مالی و ذخایر عظیم انسانی دسترسی دارند و هیچگاهی دچار کمبود سرباز، انتحاری و پول نمیشوند. تا زمانی که این محاسبهی رهبران طالبان تغییر نکند، شرایط برای گفتوگوهای سیاسی رقم نمیخورد.
تا زمانی که رهبری گروه طالبان در پاکستان زیر فشار قرار نگیرد، شرایط برای مذاکره رقم نمیخورد. رهبری طالبان فکر میکنند که به منابع بیپایان مالی و ذخایر عظیم انسانی دسترسی دارند و هیچگاهی دچار کمبود سرباز، انتحاری و پول نمیشوند. تا زمانی که این محاسبهی رهبران طالبان تغییر نکند، شرایط برای گفتوگوهای سیاسی رقم نمیخورد. اول باید محاسبهی رهبران طالبان تغییر کند. محاسبهی رهبران طالبان وقتی تغییر میکند که پاکستان زیر فشار جدی قرار بگیرد. فشار ایالات متحده بر پاکستان باید ادامه یابد. ایالات متحده اعلام کرده بود که اگر پاکستان به حمایت از گروههای ضد افغانستان ادامه دهد، خیلی چیزها را از دست خواهد داد.
ایالات متحده، پاکستان را در فهرست خاکستری سازمانهای مالی بینالمللی قرار داد. این امر فشار جدی بر نظامیان پاکستانی اعمال کرد. این نوع فشارها نباید کاهش یابد. ایالات متحده باید فشارهای جدیتری بر پاکستان وارد کنند، تا آنان رهبری طالبان را زیر فشار قرار دهند. پیشنهادهای سخاوتمندانهی نشست پروسهی کابل، رهبران طالبان را زیر فشار اخلاقی جدی قرار داده است، به همین دلیل است که آنان نمیخواهند به این پیشنهادها پاسخ روشن بدهند. اما تنها فشار اخلاقی بر رهبران طالبان کافی نیست، باید واشنگتن فشارهای جدی بر پاکستان وارد کند تا رهبران طالبان علاوه بر فشار اخلاقی، از سوی متحدان هم احساس فشار کنند.
اگر فشارهای اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و نظامی به صورت هماهنگ اعمال شود، احتمال نتیجه دادنش بیشتر است. نباید فشار را در هیچ جبههای کاهش داد. رهبری طالبان و نظامیان پاکستان باید فشار بیشتری حس کنند. وقتی فشارها بیشتر شود، احتمال آن بیشتر میشود که رهبری طالبان تصمیم به مذاکرهی با مفهوم با کابل و جهانیان بگیرد. علاوه بر اینها ایالات متحده و جامعهی جهانی باید پیام واضح دهند که اگر طالبان به تمام تلاشهای سیاسی نه گفتند، موقف واشنگتن و جهان چه خواهد بود.