از قاچاق انسان تا سوء استفاده‌های جنسی

قاچاق انسان بیش‌تر به هدف برده‌گی، بیگاری و سوء استفاده‌ی جنسی از طرف قاچاقیان، گروه‌های تبهکار و باندهای مافیایی صورت می‌گیرد. این پدیده‌ی شوم پس از قاچاق جنگ‌افزار و مواد مخدر، سومین تجارت غیرقانونی در جهان به شمار می‌رود که از سوی سازمان ملل و اکثر کشورهای جهان به عنوان جنایت وحشتناک، بی‌عدالتی آشکار، نقض حقوق انسانی و جرم سازمان‌یافته محسوب می‌شود. قاچاق انسان موضوع بحث‌های حقوقی، اقتصادی و سیاسی است که می‌تواند به‌صورت مستقل و به‌گونه‌ی علمی مورد پژوهش قرار گیرد. در یادداشت حاضر، نه به ماهیت حقوقی این معضل پرداخته می‌شود و نه هم ابعاد سیاسی مسأله مورد بحث قرار می‌گیرد. نبشته‌ی هذا به روایت‌های تلخ سوء استفاده‌ی جنسی قاچاق‌چیان از قاچاق‌شده‌گان و نیز تا حدودی به ابعاد اقتصادی مسأله‌ی قاچاق انسان می‌پردازد و هدف آن آگاهی‌دهی از عمل‌کرد ناپسند و غیرانسانی قاچاق‌چیان، ترفندهای سوء استفاده‌ی جنسی از قاچاق‌شده‌گان و پیامدهای ناگوار مهاجرت‌های غیرقانونی است. این یادداشت براساس روایت‌های شفاهی، ویدیوهای منتشرشده و گزارش‌های خبری تهیه شده و بر بنیاد روش توصیفی – تحلیلی (Descriptive-analytic) نوشته شده است.

درآمد

قاچاق انسان یکی از جرایم سازمان‌یافته‌ی فرا ملی است که دست‌های پیدا و پنهان بسیاری در عقب آن قرار دارد. این پدیده یکی از منابع مهم نامشروع اقتصادی به‌شمار می‌رود؛ اقتصادی که بر پایه‌ی ارتکاب اعمال جرمی استوار است و بازار آن در کشورهای درگیر جنگ و توسعه‌نیافته بیش از هر جای دیگر دنیا پر رونق است. بسیاری از  شبکه‌های قاچاق‌ انسان در کشورهای مانند افغانستان، سوریه، عراق، فلسطین و کشورهای آفریقایی که معمولاً از پدیده‌ی جنگ، ناامنی، فقر، تبعیض، فقدان فرصت‌های شغلی، استبداد و… رنج می‌برند، فعالیت چشم‌گیری دارند. عوامل متذکره به اضافه‌ی تبلیغات سرسام‌آور دلالان قاچاق انسان، تمایل به زنده‌گی مرفه در کشورهای جهان اول و فعالیت‌های غیرقانونی گروهای تبهکار و مافیایی بین‌المللی از عوامل مهم قاچاق انسان به حساب می‌رود. معمولاً قاچاق‌چیان انسان مسیرهای قاچاق را به مراتب سهل‌تر و کوتاه‌تر از آن‌چه که واقعاً هست، نشان می‌دهند و روایت‌های موفقیت‌آمیزی از کار خویش به‌دست می‌دهند. انسان فلاکت‌زده‌ی جهان سومی که کشورهای اروپایی و امریکا را همان بهشت موعود خویش می‌پندارد، تردیدی در صدق گفته‌های قاچاق‌چیان به‌دل راه نمی‌دهد. از این‌رو حتا نوجوانان پسر و زنان نیز که قشر آسیب‌پذیر جامعه‌اند، به این‌که خویشتن را به دست قاچاق‌‌چیان انسان بسپارند، تردیدی نمی‌کنند. پس‌ از آن، وقتی با قاچاق‌چیان انسان راه می‌افتند، واقعیت‌ها را بسی دشوار و طاقت‌فرساتر از آن‌چه گفته شده است، در می‌یابند؛ این در حالی است که راهی برای بازگشت وجود ندارد و از طرفی هم، ادامه‌ی راه پر هزینه و دشوار تمام می‌شود.

اهداف قاچاق‌چیان از قاچاق زنان، دختران و کودکان

قاچاق انسان به اهداف و انگیزه‌های مختلفی صورت می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کار اجباری در منزل، رستورانت‌ها و کارخانه‌ها.
• ازدواج‌های اجباری.
• روسپی‌گری و کار در قمارخانه‌ها.
• فرزند خوانده‌گی غیرقانونی و استثمار مدرن.
• قاچاق مواد مخدر و سربازگیری در باندهای مافیایی.
• جیب‌بری و گدایی.
• فروش اندام‌های بدن قربانی.

 مسیر دشوار قاچاق

معمولاً قاچاق انسان در کشور ما افغانستان از مسیر ایران، ترکیه و یونان می‌گذرد؛ مسیری که در آن افزون بر خطرات فراوان جانی و مالی، کرامت و حیثیت اشخاص و افراد نیز در معرض تهدید جدی قرار می‌گیرد. روایت‌های تلخ موجود در این زمینه مو بر تن آدمی راست می‌کند و عمق وجدان آدمی را به لرزه در می‌آورد. معمولاً زنان و نوجوانان در این جرم قربانی اصلی‌اند و  قاچاق‌چیان به انواع گوناگونی از آنان استفاده می‌کنند. روایت‌هایی وجود دارد که براساس آن، قاچاق‌چیان در مسیر راه میان زنان و مردان خانواده با ترفند‌های گوناگون جدایی می‌اندازند و سعی می‌کنند تا مردان را از زنان جدا و در محل دورتر نگه دارند. به‌طور مثال، گاهی واقع شده است که قاچاق‌چی کوله‌پشتی را که در دست مرد یا زن است، دور می‌اندازد و وقتی مرد به گرفتن آن می‌شتابد، قاچاق‌چی زن یا دختر او را با خود می‌برد. هم‌چنان گاهی مردها را پیش‌تر از زنان حرکت می‌دهند و به آن‌ها اطمینان داده می‌شود که زنان و دختران در امنیت ‌هستند. افزون بر این، زمانی هم شده است که زنان را در موتر یا هم در خانه‌ی جدا از مردان جابه‌جا ساخته‌اند. به این بهانه‌ها، مردان را از زنان دور می‌سازند و آن‌وقت، فرصت استفاده‌ی جنسی از زنان و دختران فراهم می‌شود. این وضعیت شامل پسران نوجوان نیز می‌شود. گاهی واقع شده است که پسران نوجوان را به حکم این‌که خردسال ‌استند، از دیگران جدا می‌سازند و سپس مورد تجاوز جنسی قرار می‌دهند. قربانی هم به دلایل مختلف فرهنگی و عرفی نمی‌تواند، مسأله را فاش سازد و اگر چنان‌که موضوع فاش نیز شود، نهادی نیست که به آن رسیده‌گی کند. این کار تنها اختصاص به قاچاق‌چیان مسیر افغانستان تا ایران ندارد، بلکه برخی قاچاق‌چیان حتا زمانی‌که خانواده‌ها به ترکیه نیز می‌رسند، دست از سر آن‌ها بر نمی‌دارند. بسیار اتفاق افتاده است که مثلاً قاچاق‌چیان اعضای خانواده‌ی دختری را از آب‌های یونان عبور داده‌اند و دختران را در نزد خویش نگه داشته‌اند. دختران، هم به سبب ورود غیرقانونی و هم به‌دلیل ناآشنایی با زبان و قوانین آن کشور، تن به هر خواست نامشروع قاچاق‌چیان می‌دهند. گاهی نیز چنین دخترانی را به روسپی‌خانه‌ها می‌فرستند و عواید ناشی از آن به جیب گروه‌های تبهکار، باندهای مافیا و قاچاق‌چیان انسان سرازیر می‌شود. عده‌ای از زنان و نوجوانان نه فقط از سوی قاچاق‌چیان انسان، بلکه گاهی هم در مسیر راه از جانب بعضی از همراهان‌شان نیز مورد سوء استفاده‌ی جنسی قرار می‌گیرند. شماری از زنان به ازدواج‌های اجباری با قاچاق‌چیان و یا هم اعضای گروه‌های تبهکار و باندهای مافیایی با این ترفند که برای‌شان شناس‌نامه‌ی کشور مقصود گرفته خواهد شد، سوق داده می‌شوند. معمولاً قاچاق انسان در برابر پول انجام می‌شود و این پول از جانب قاچاق‌چی بر ذمه‌ی قاچاق‌شده‌ها به شکل قرض باقی می‌ماند. وقتی شخص به ترکیه یا یونان می‌رسد، باید پول قاچاق‌چی را بپردازد و از آن‌جایی که اسناد قانونی در دست ندارد، نمی‌تواند آزادانه و بی‌هراس به کار بپردازد. این‌‎جا است که گاهی قاچاق‌چیان در اثر تعامل قبلی با صاحبان فابریکه‌هایی که به نیروی کار ارزان‌تر نیاز دارند، زمینه‌ی کار برای شخص قاچاق‌شده را فراهم می‌سازند و به نحو بی‌‎رحمانه‌ای آن‌ها را مورد استثمار قرار می‌دهند. به‌طور مثال، حدود پانزده ساعت در شبانه‌روز از آن‌ها با کم‌ترین مزد استحصال وظیفه می‌کنند و آنان را در خانه‌هایی که مربوط فابریکه است، به شکل زندانی نگه می‌دارند و حاصل کار شان به حساب قرض قاچاق‌چیان معامله می‌شود. برخی از روسپی‌گاه‌ها نیز در کشورهای جهان اول نیاز به نیروی کار دارند و لذا از قاچاق‌چیان انسان می‌خواهند تا دختران و زنانی را که به شکل قاچاق انتقال داده‌اند، به آن‌ها به شکل سیاه به فروش برسانند. ضمناً پسران نوجوان نیز برای استفاده‌ی جنسی در روسپی‌گاه‌های اروپا خرید سیاه دارند. در این تعامل، روسپی‌خانه‌ها به‌عنوان مشتری و قاچاق‌چیان انسان به‌عنوان فروشنده‌های برده‌ی جنسی، عمل می‌کنند.

انسان فلاکت‌زده‌ی افغانستانی وقتی به یونان نیز می‌رسد، مصیبت‌ها خاتمه نمی‌یابد. در آن‌جا گروه‌های باج‌گیر، زورگو و بی‌رحمی وجود دارند که به هیچ ارزشی پای‌بند نیستند و از هیچ جنایتی در حق حتا هم‌وطنان خویش دریغ نمی‌کنند. گروه‌های مختلف مافیایی در یونان که به روایتی اکثراً افغانستانی‌ها استند، به جان، مال و عزت مهاجرین بی‌بضاعت و بی‌سرپناه دست‌درازی می‌کنند و عده‌ای از زنان و دختران معصوم را به زور و زر و صدها ترفند دیگر، به تن فروشی وادار می‌کنند. خبرهایی نیز وجود دارد که نوجوانان و حتا عده‌ای از زنان، توسط افراد و گروه‌های خاصی به مواد مخدر آغشته می‌شوند و سپس آنان را مورد سوء استفاده‌ی جنسی قرار می‌دهند که روایت‌های دردناکی در این زمینه، از طریق سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی نیز همه‌گانی شده است.

بنابراین، قاچاق انسان پیامدهای ناگوار و جبران‌ناپذیری را از نظر روحی، روانی، فیزیکی، حیثیتی، اقتصادی و اجتماعی برای قاچاق‌شده‌گان به بار می‌آورد. نهادهای مسوول در دولت افغانستان که متصدی مبارزه با قاچاق انسان‌ است و نیز نهادهای مدنی و بین‌المللی باید به شهروندان این کشور در زمینه‌ی چگونه‌گی قاچاق انسان، مسیر و پیامدهای آن معلومات دقیق و همه‌جانبه ارایه کند و به آنان  تفهیم نماید که اعضای خانواده‌های خویش را در اختیار باندهای تبهکار و قاچاق‌چیان انسان قرار ندهند. افزون بر این، آگاهی‌دهی در مورد گروه‌های قاچاق‌چی، تبهکار و مافیایی می‌تواند زمینه‌ی مبارزه با قاچاق انسان و امحای این پدیده‌ی ضد کرامت بشری را آسان‌تر سازد.