جدال خروج و احتمال تغییر بازی به سود افغانستان

هفته‌ی گذشته، دونالد ترمپ، رییس جمهور ایالات متحده امریکا در یک اقدام غیرمترقبه، مارک اسپر وزیر دفاع و جمعی از مقامات بلندرتبه‌ی ارتش امریکا را برکنار کرد. رسانه‌های امریکایی خبر داده است که این تصمیم پس از آن گرفته شد که مارک اسپر در یک «یادداشت محرم و سلسله‌مراتبی» در آغاز ماه جاری به رییس جمهور پیشنهاد کرده بود که روند خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا زمان برآورده‌شدن شرایط، متوقف شود. مارک اسپر وزیر دفاع، جنرال کنت فرانک مکنزی رییس ستاد مشترک ارتش و جنرال میلر فرمانده‌ی نیروهای ناتو در افغانستان در این یاداشت بیان داشتند که شرایط لازم برای خروج هنوز به دست نیامده است و رهبری ارتش ایالات متحده با این ارزیابی موافقت نشان داده بود.

به قول آگاهان امور، یکی از دلایل برکناری مارک اسپر از سوی رییس جمهور ترمپ که دوره‌ی کاری‌اش تا دوماه دیگر تمام می‌شود، همین یادداشت بوده است. نظامیان هرچند منتظر دستور جدید ترمپ تا هفته‌های آینده برای کاهش نیمی دیگر از نیروهای امریکایی از افغانستان و عراق هستند؛ اما مقامات پیشین و برحال در مصاحبه با روزنامه‌های معتبر امریکایی از خروج شتاب‌زده هشدار داده‌اند.

مایکل فلورنی، یک مقام پیشین پنتاگون و کاندیدای احتمالی پست وزارت دفاع در اداره‌ی جو بایدن در مصاحبه با واشنگتن پست می‌گوید که «خروج عجولانه» صلح را به مخاطره می‌اندازد و نیروی‌های مبارزه با هراس‌افکنی ایالات متحده تا رسیدن به توافق همه‌شمول میان طالبان با دولت، باید در افغانستان باقی بمانند.

جدال بر سر چگونه‌گی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان میان حامیان و مخالفان آن از چندی به این سو در اداره‌ی ترمپ آغاز شده است و تا زمان تحلیف رییس جمهور جو بایدن (۲۰ جنوری ۲۰۲۱)  ادامه خواهد یافت؛ اما واقعیت‌ها آن‌گونه که نظامیان در افغانستان و ایالات متحده به درستی به آن اشاره می‌کنند، خطر بزرگ‌تری را نشان می‌دهد که در صورت خروج شتاب‌زده‌ی نیروهای ایالات متحده، دولت و مردم افغانستان و جهان با آن مواجه خواهند شد. این خطر وقتی بهتر احساس می‌شود که به عمل‌کرد طالبان در میدان جنگ توجه شود. گروه طالبان علی‌رغم تعهدات صلح با ایالات متحده مبنی بر کاهش خشونت و آغاز مذاکرات با دولت افغانستان، به حملات خود طی ماه‌های اخیر افزوده است و مذاکرات صلح با تمام تلاش‌های طرف‌های دخیل، در مراحل بسیار ابتدایی به بن‌بست خورده است.

واشنگتن پست هفته‌ی پیش به قول از یک نهاد دیدبان حکومت ایالات متحده گزارش داد که حملات طالبان تا ۵۰ درصد در افغانستان افزایش یافته است و مناطقی که آسیب‌پذیری بیش‌تر دارد، در معرض خطر بیش‌تر است.

با این وجود در حالی که امید برای تغییر در کاخ سفید قطعی شده است و جدال انزواطلبان و محافظه‌کاران سنتی در ایالات متحده در ابعاد مختلف از جمله ساحت سیاست خارجی و تعامل با کشورها، شتاب بیش‌تر گرفته است و همچنان ادامه خواهد یافت؛ روز گذشته سخنگوی جو بایدن در پاسخ به سوالی در مورد خروج نیروهای امریکایی، حفظ توافق‌نامه‌ی صلح با طالبان و تلاش‌های نماینده‌ی صلح امریکا در امور افغانستان (زلمی خلیل‌زاد) گفته است که رییس جمهور منتخب، آجندای جامع سیاست خارجی را در جریان کارزارهای انتخاباتی طرح کرده است و با حضور در دفتر (کاخ سفید) آن‌را عملی می‌کند.

هر چند هفته‌های آینده، هفته‌های سختی برای مردم و نیروهای امنیتی افغانستان خواهد بود؛ اما احتمال تغییر بازی با توجه به آن‌چه گفته شد به سود دولت و مردم افغانستان وجود دارد. دولت افغانستان به عنوان یک همکار و متحد امریکا و کشورهای عضو ناتو، دو دهه است که یک‌جا با آنان در برابر تروریسم جنگیده و از سرمایه‌های انسانی و مادی خود هزینه کرده است. نباید فراموش کرد که این جنگ، نه تنها جنگ برای بقای افغانستان؛ بلکه مبارزه برای مهار تروریسم بین‌المللی نیز خواهد بود.