تابوت‌ساز مرده‌گان کرونا: خوشحالم که کاروبارم کساد شده است
محمدحسین نیک‌خواه
جلال‌الدین نوری، همراه سه پسر و هفت کارگرش، در کارگاهی نسبتاً کوچک کار می‌کنند. او قرارداد ساخت تابوت برای فوتی‌های کرونا را، با ریاست صحت عامه هرات امضا کرده است. او از زمان‌های دشواری قصه می‌کند که روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ تابوت، برای مرده‌گان کرونا می‌ساخت.
آقای نوری و کارگرانش، خاطرات تلخی از فعالیت در شفاخانههای ویژه بیماران کرونا، در هرات دارند و جان‌سپردن بیماران کرونایی را از نزدیک دیده‌اند. در روزهایی که شمار مبتلایان و مرگ‌ومیر بیماری کووید-۱۹ در هرات کاهش یافته است، او از رکود کسب‌وکار ساخت تابوت خوشحال است و آرزو دارد روزی برسد که دیگر هیچ تابوتی برای فوتی‌های کرونا نسازد.
در جریان ساخت تابوت و حضور در شفاخانههای ویژه بیماران کووید-۱۹ این مرد و دو پسرش به ویروس کرونا، آلوده شدند، اما با گذشت چند روز نشانه‌های بیماری از وجودشان رفت و کرونا را شکست دادند.
در خیابان فرقه‌ی سابق هرات، مسیری که به منطقه «شیدایی» و شفاخانه‌ی «کووید شماره یک» منتهی می‌شود، به کارگاه مردی رفتم، که تابوت‌های ویژه مرده‌گان کرونا را می‌سازد. با اندکی پرس‌وجو «کارگاه صنعتی نوری» را پیدا کردم. چند کارگر سرگرم ساخت حفاظ‌های فلزی بودند و تکه‌های کوچک و بزرگ آهن را با ماشین جوش‌کاری، با هم یک‌جا می‌کردند.
در گوشه‌ای از کارگاه، چهار تابوت چوبی ویژه فوتی‌های کرونا، روی هم چیده بود، تا در هنگام ضرورت به شفاخانههای کووید-۱۹ ارسال شود. جلال‌الدین نوری، که ساکنان محل او را «خلیفه جلال» صدا می‌زنند، روش ساخت تابوت‌های چوبی را برایم شرح داد، صندوق‌هایی که با چوب «نوپان و ام‌دی‌اف» ساخته می‌شود.
بر اساس رهنمود ریاست صحت عامه و کارشیوه غسال‌ها در شفاخانههای ویژه کرونا، جسد پس از ضدعفونی و قرار گرفتن در لایه‌ای محافظ، داخل صندوق می‌رود و دروازه‌اش بسته می‌شود.
نکته‌ی جالب در مورد تابوت‌ها، ساخت ابزاری برای قفل کردن دروازه آن است. مرده‌گان کرونا، به دلیل جلوگیری از انتشار ویروس در محیط، بدون خارج شدن از تابوت، با صندوق چوبی داخل قبر گذاشته می‌شوند.
خلیفه جلال، از روزهایی برایم قصه کرد که ۱۰ کارگرش هم‌زمان سرگرم ساخت تابوت برای شفاخانههای کووید-۱۹ در هرات بودند. او تاکنون ۲۲۰ تابوت را به ریاست صحت عامه هرات تحویل داده و قرارداد ساخت ۵۰۰ تابوت دیگر را هم امضا کرده است.
ساخت هر تابوت چوبی حدود دو هزار و ۳۰۰ تا دو هزار و ۴۵۰ افغانی هزینه دارد و در روزهای اوج همه‌گیری و افزایش فوتی‌های کرونا، در یک روز بیش‌تر از ۳۰ تابوت برای دفن مرده‌ها استفاده شد. جلال‌الدین نوری، افزون بر ساخت تابوت برای فوتی‌های کرونا، در ساخت‌وساز بخش‌هایی از شفاخانههای کووید-۱۹ نیز سهم داشته است.
او از نزدیک شاهد نفس‌نفس زدن، درد کشیدن و مرگ بیماران کرونایی در مراکز درمانی بوده است. تلخ‌ترین خاطره‌اش از کار در شفاخانه‌ی «کووید شماره یک» فوت داکتر عبدالواحد رازی، نخستین پزشک قربانی کرونا در هرات است. او هنگام جان سپردن داکتر رازی، در شفاخانه حضور داشت و تلخی این حادثه هنوز از ذهنش نرفته است.
امید نوری، پسر بزرگ خلیفه جلال، که با پدرش در ساخت تابوت همکاری می‌کند، خاطره‌ای برایم قصه کرد که در روزهای ابتدایی همه‌گیری کرونا، کارگران به وجود چنین ویروسی باور نداشتند، اما پس از حضور در شفاخانه برای نصب برخی ابزارهای چوبی و دیدن بیمارانی که با دشواری نفس می‌کشیدند، برخی کارگران فرار کردند و حاضر نشدن در آن محیط کار کنند.
امید، از روزهای سختی گفت، که خودش، پدرش و برادرش، در جریان کار در شفاخانه کووید-۱۹ به این بیماری مبتلا شدند و با دیدن بیمارانی که مقابل چشم آن‌ها جان می‌سپردند، ادامه کار برای‌شان بسیار سخت شد و از رفتن به شفاخانه وحشت داشتند.
کارگران کارگاه جلال‌الدین نوری، پس از گذراندن چند روز قرنطین خانه‌گی، نشانه‌های بیماری از وجودشان محو شد و موفق شدند کرونا را شکست دهند، اما خاطرات تلخ روزهای سخت اوج همه‌گیری ویروس، هنوز از ذهن‌شان پاک نشده است.
خلیفه جلال، از سپری شدن آن روزهای سخت، خوشحال است، اما نگران بازگشت دوباره ویروس و آغاز موج دوم بیماری در هرات است. چیزی که این روزها در ایران اتفاق افتاده و افزایش مجدد شمار مبتلایان و فوتی‌ها، برخی مناطق را تا مرز تعطیلی و قرنطین پیش برده است.
از دید آگاهان امور پزشکی، احتمال آمدن موج دوم کرونا، در افغانستان با توجه به شرایط جغرافیایی و سکونت مردم در روستاها اندک است، اما بازهم باید موارد بهداشتی رعایت شود.
داکتر عزیزاحمد جامی، آگاه امور پزشکی و عضو مجمع عمومی مبارزه با کرونا در هرات، از مردم می‌خواهد به توصیه‌های ریاست صحت عامه برای مهار کامل ویروس عمل کنند و با این تصور که همه‌گیری تمام شده، خودشان را در معرض ابتلا به بیماری قرار ندهند.
آمار ریاست صحت عامه هرات نشان می‌دهد، جز ثبت ۱۰ مورد فوتی در تاریخ چهاردهم سرطان، طی حدود دو هفته‌ی اخیر، در پی کاهش چشم‌گیر مرگ‌ومیر ناشی از کرونا، تنها دو بیمار جان باخته‌اند.
وقتی در حال خارج شدن از کارگاه خلیفه جلال بودم، با لبخندی که روی لب داشت گفت، از این که کسب‌وکار و ساخت تابوت کساد شده خوشحال است و آرزو می‌کند روزی برسد که هیچ تابوتی برای فوتی‌های کرونا نسازد و این بیماری کاملاً از افغانستان و جهان ریشه‌کن شود.
