دسته: دیدگاه و یادداشت

حمله تروریستی در یک مجلس عروسی در غرب کابل شدیداً مردم را متأثر ساخت. یک واقعه الم‌ناک، یک فاجعه‌ی بشری، یک رویداد بسیار تکان‌دهنده و غم‌بار. طبق آمارهای نشر شده بیش از ۳۰۰ تن کشته و زخمی شدند. در این میان اخبار این فاجعه بشری مانند هر رویداد دیگری به سرعت نشر شد. چه اخبار اولیه ناپخته و چه اخبار موثق و دقیق و پخته. رسانه‌ها هر یک از دیگری برای سرعت بخشی پوشش خبری این رویداد پیشی گرفتند. اطلاع‌رسانی سریع، موثق و به موقع یک اصل در امور ذاتی رسانه‌ها است، اما آن‌چه باید هنگام اطلاع‌رسانی رعایت شود موارد کمی نیستند.

ازبیکستان پساکریموف به رهبری شوکت میرضایوف از سال ۲۰۱۶ بدین‌سو در چارچوب سیاست خارجی «ازبیکستان نوین» به حیث یک بازی‌گر اکتیف در تحولات منطقه‌ای نقش‌آفرینی دارد. صلح و ثبات در افغانستان به عنوان یکی از اولویت‌های عمده در پالیسی منطقه‌ای ازبیکستان تعریف شده است. چنان‌که حدود پنج بار در دکترین سیاست خارجی آن کشور از افغانستان نام برده شده و بر اهمیت و جایگاه افغانستان با ثبات در اتصال منطقه‌ای تاکید صورت گرفته است.

روشنفکران و ملی‌گرایانی که به امان‌الله خان در رسیدن به پادشاهی کمک کردند، اساساً دو منظور عمده داشتند، یکی حصول استقلال کامل کشور و دیگر وارد نمودن اصلاحات در طرز اداره آن در جهت مشروطیت، ترقی و تمدن. امیر امان‌الله خان هم تأمین هر دو مرام را به ایشان و مردم وعده داده بود.

افغانستان صد سال پیش توانست از حالت «تحت‌الحمایه» بودن به استقلال کامل برسد. قبل از آن بریتانیا در نقش کشور مادر، سیاست خارجی افغانستان را در دست داشت. هر چند در خلال یک قرن گذشته افغانستان نیز مانند سایر کشورهای مستقل جهان تحولات زیادی را سپری کرد، اما در ۴۰ سال اخیر همواره میدان جنگ‌های نیابتی بوده است. مبارزان افغان ۱۰۰ سال پیش آزادی مملکت را گرفتند ولی آرمان‌های توسعه هرچند در طی کم‌تر از ۱۰ سال حکم‌رانی شاه امان‌الله به سرعت عملی گردید اما تحولات سیاسی سبب شد، توسعه کشور به یک فصل ناتمام بدل گردد. از این جهت، جنگ‌های تحمیلی علیه مردم و حکومت افغانستان بحث همیشه‌گی و داغ اجنداهای برون‌مرزی بوده است. طی قرن گذشته در پهلوی توقف فصل ناتمام توسعه به مؤلفه‌های هویت ملی نیز توجه نگردیده است؛ آن گونه که هم‌بسته‌گی ملی بیش‌تر از هر زمان دیگر آسیب‌پذیر شده است.

پس از فراز و فرودهای فراوان در پروسه‌ی صلح در درازای هژده سال گذشته، حکومت افغانستان سرانجام در ماه‌های پسین یک سیاست معقول، مسوولانه و یک‌دست را در قبال پروسه‌ی صلح و مساله‌ی گفت‌وگو با طالبان در پیش گرفته است. ایجاب می‌کند تا همه گروه‌های سیاسی و مدنی این موقف اصولی را هرچه بیش‌تر تقویت کنند و برای رسیدن به صلح آبرومندانه و عادلانه باهم همگام و هم‌صدا شوند. مهم‌ترین اصلی که می‌تواند همه ارکان دولت و نیروهای اجتماعی و سیاسی را باهم بسیج و هم‌آهنگ سازد، تاکید روی نظام جمهوری و اصول بنیادین آن می‌باشد. در این مقاله‌ی کوتاه، نخست به پیشینه‌ی سیاست حکومت در قبال مسأله‌ی صلح با طالبان اشاراتی خواهم داشت؛ سپس تفاوت‌های نسبی در سیاست حکومت وحدت ملی را به بررسی خواهم گرفت؛ و در پایان به رویکرد جدید حکومتو ضرورت حفظ نظام جمهوری در مقطع حساس کنونی، نکاتی را پیشکش خواهم کرد.

قبل از امپراطوری روسیه و انگلستان، مردمان افغانستان نقش مهمی در منطقه‌ی خود داشتند. سلسله‌‌های طاهریان، سامانیان، غزنویان، سلجوقیان، تیموریان، هوتکیان و ابدالی‌ها هر کدام حکومت‌های قدرتمندی را در فغانستان تأسیس کردند.

استقلال زمانی در گستره‌ی یک ملت تعریف می‌شود، ارزشی غیر قابل پیمایش برای تک‌تک افرادی دارد که آن ملت را تشکیل داده‌اند. استقلال یک کشور برای یک شهروندش، بدون این‌که آن شهروند به جست‌وجوی معنا و وضعیت استقلال بپردازد، ارزش دارد. به باور من، این همان مفهوم نهادینه شدن یک ارزش در عمل و در کاربرد است. استقلال یک مفهوم نهادینه برای تک‌تک شهروندان روی زمین است که در چهارچوب کشوری که شهروندی آن را دارند، تعریف می‌شود و مصداق پیدا می‌کند.

در گذشته دین خلا هویتی مردم افغانستان را پر می‌نمود و امن‌ترین پناه‌گاه هویتی آن‌ها دانسته می‌شد اما امروز هویت دینی رقیب جدیدتری پیدا کرده است که همانا ناسیونالیسم است. در حال حاضر بخش قابل ملاحظه‌ای از مردم افغانستان، برای پرکردن خلا هویتی به جای دین به قوم پناه می‌برند و برای همین نیز هویت‌های قومی در برابر یک‌دیگر قرار می‌گیرند و از هر رویدادی تفسیر قومی صورت می‌گیرد. مصداق دیگر این امر را می‌توان در جاهای گوناگون دید به ویژه در این‌که برخی از سیاسیون امروزی که زمانی سابقه جهادی داشتند برای ماندن در عرصه سیاست کشور به قومیت پناه برده‌اند و با مخالفان ایدیولوژیک‌شان نیز به تفاهم رسیده‌اند.

در جامعه‌های چندقومی، چندین گروه‌بندی بزرگ وجود دارد. این گروه‌بندی‌ها علی‌رغم تفاوت‌های فراوانی که در نمودار‌های فرهنگی، زنده‌گی اجتماعی دارند در یک نظم سیاسی و اقتصادی مشارکت دارند.

خسرو عزیزم حالا سه سال است که خانه سابق‌مان در منزل پنج سرک دهمزنگ را ترک کردی و رفتی. همان خانه‌ای که دو سال آن‌جا زنده‌گی کردیم. من هر بار که از همان سرک می‌گذرم تو را می‌بینم که از آن بالا با پیراهن آبی رنگ از پشت پنجره آشپزخانه به من نگاه می‌کنی. در آن لحظه تمام وجودم را وحشت فرا می‌گیرد فکر می‌کنم در تمام این سال‌ها تو به فرانسه نرفته‌ای و پشت کلکین آشپزخانه تک‌وتنها منتظر من بوده‌ای تا در خانه را باز کنم.