دیدگاه و یادداشت

به مناسبت روز جهانی مطبوعات طی هفته‌ی جاری نشست‌های متعددی در کابل برگزار شد. این نشست‌ها کمک می‌کند تا مشکلات آزادی بیان، فعالیت آزاد رسانه‌ها، دست‌رسی به معلومات به شکل بنیادی و همه‌جانبه مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.

جاده‌ی ابریشم در قالب طرح یک کمربند- یک جاده، منطقه‌ای با جمعیت سه میلیارد نفر و اقتصاد ۲۳ هزار میلیارد دالری را در بر می‌گیرد. طول این جاده، یازده هزار کیلومتر است و ۶۵ کشور در مسیر آن قرار دارند. مسیر خشکه‌ی یک کمربند- یک جاده از سه مسیر می‌گذرد:

پالیسی‌سازان و متخصصان تعلیم و تربیه در افغانستان به علت فشارهای سیاسی یا سنت‌گرایی مزمن یا شاید با دید و دانش محدودی که از تحصیلات عالی جهان دارند، تا کنون نتوانسته‌اند تعریف و طرح جدیدی در پاسخ به نیازها و چالش‌های جاری برای تعلیم و تربیه‌ی کشور در قرن بیست و یکم داشته باشند. سال‌هاست که در ویب‌سایت‌ها و نشرات‌شان خبری در این زمینه‌ها نشر نشده است. 

چشمان گود افتاده و رنگ زعفرانی‌اش پریشانی و اضطراب درونی او را نشان می‌داد. در حالی که چهار اطرافش را نگاه می‌کرد تا مطمین شود که کسی دیگر صدایش را نمی‌شنود پرسید: «استاد امتیاز (معاش) ما از این تریننگ (کورس) چقدر میشه؟»

این‌روزها هیاهوی برگزاری انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی در آینده‌ی نه‌چندان دور، به گفتمان مهمی در فضای مجازی و محافل روشن‌فکری کشور تبدیل شده است. این گفتمان، دارای ابعاد گوناگون است. تأمین امنیت روز برگزاری انتخابات، تقلب کردن یا تقلب نکردن نامزدان، آگاهی عموم از اهمیت این مسئله‌ی مهم، نبود شناس‌نامه‌های برقی، احتمال افزایش آمار رای‌دهنده‌ها و… از شاخص‌های مهم آن به ‌شمار می‌رود.

قاره‌ی آسیا بر اساس قراین موجود، موجی از تغییر و تحولات جدید را در پیش دارد؛ تحولات سیاسی و تغییرات اقتصادی در این قاره منجر شده است که نوع نگاه‌ها از یک جهان تک‌قطبی پس از جنگ سرد به یک جهان چند قطبی سلسله‌ی مراتبی تحت قیمومیت چین به عنوان اقتصاد برتر آسیا قرار گیرد. به همین منظور، این قدرت‌های نوظهور منطقه‌ای هستند که به بازی‌گرانی فعال در عرصه‌ی تعاملات سیاسی و اقتصادی بدل شده، می‌کوشند در این فضای جدید کنش، قدرت و نفوذ خود را ارتقا دهند. به نظر می‌رسد که چین در زمره‌ی قدرت‌های نو ظهوری است که از فضای جدید کنش به وجود آمده در شرایط نظم چند قطبی غیر قطبی برای طرح و پیش‌برد ابتکارات راهبردی در محیط امنیتی خود به خوبی استفاده کرده است. (شفایی، ۲۰۱۵) به اساس پیش‌بینی‌ها رشد سریع اقتصادی چین و خیز این اقتصاد قوی در نهایت به انتقال مرکز قدرت به آسیا منجر خواهد شد. چین، پس از انزوا و با اعلان سیاست درهای باز و پالیسی مشترک بازار آزاد با اقتصاد رهبری شده، باعث شده است که این کشور به عنوان اقتصاد بلامنازع در جهان در آینده مطرح باشد. به اساس بعضی پیش‌بینی‌ها، اقتصاد چین تا سال ۲۰۴۰ سه برابر اقتصاد امریکا خواهد بود. چین نو، در سه دهه‌ی گذشته تلاش کرده است که با اتخاذ راهبردی که به تدریج خیزش مسالمت‌آمیز نام گرفت، نگرانی سایر قدرت‌های بزرگ و همسایه‌گان منطقه‌ای خود در خصوص افزایش قدرت این کشور را تعدیل و از موضوع جهش اقتصادی و افزایش قدرت جهانی چین حساسیت‌زدایی کند. ( شفایی، ۲۰۱۵)

حمله‌ی گروه داعش در مرکز توزیع شناس‌نامه‌های دشت برچی، نخستین اقدام برای قتل غیرنظامیان در کشور نیست. وضعیت سیاسی و تجربه‌ی چندین ساله‌ی امنیتی در کشور نشان می‌دهد که اگر توجه لازم نظامی و دفاعی برای تأمین امنیت شهروندان صورت نگیرد، احتمال وقوع چنین رویدادها در آینده نیز وجود دارد.

انتخابات یکی از مظاهر عمده و اساسی دموکراسی است، از نظر شاخص‌های توسعه‌ی دموکراتیک، توسعه‌ی سیاسی و انتخابات از پیش‌شرط‌های مهم گذار مسالمت‌آمیز و گام‌گذاری جامعه به سوی مولفه‌های دموکراتیک پنداشته می‌شود. در بسیاری کشورها، چگونه‌گی مدیریت و تدویر انتخابات را با کارآمدی یا ناکارآمدی دموکراسی گره می‌زنند؛ زیرا پیروزی نیروهای سیاسی طرفدار دموکراسی در نتیجه‌ی انتخابات شفاف، سرتاسری و مطابق به ایجابات قانون کمک می‌کند تا از سایر ارزش‌های دموکراتیک مانند آزادی بیان، آزادی تجمعات، حقوق بشر، حقوق زنان و سایر ارزش‌های مردم‌سالاری حراست و پاسداری شود. غلبه‌ی نیروهای ضد دموکراسی در یک انتخابات غیر سالم، مسلماً تهدید جدی‌ای را متوجه کلیه پروسه‌های دموکراتیک و کارآمدی روند مردم سالاری می‌کند. این امر مردم را از دورنمای مؤثریت سازوکارهای دموکراتیک برای رهبری جامعه مأیوس خواهد کرد.

شهرک رهایشی شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان (امارات) یکی از بزرگترین کمک‌های مالی بلاعوض کشور امارت متحده‌ی عربی برای افغانستان است. این شهرک در سال ۱۳۹۲ توسط رییس جمهور وقت و رییس صندوق توسعوی ابوظبی مربوط کشور امارات تهداب‌گذاری شد.

از لحاظ استراتژی سیاسی، شورشیان به تقسیم‌بندی بخش‌های حکومتی و رقابت محلی بین جوامع تکیه کرده‌اند. این مسئله دوستان قدیمی را که در دهه‌ی ۱۹۹۰ کنار هم بودند، قادر کرده با رهبران قبیله‌ای بسازند که از حکومت کنونی کابل دور مانده‌اند، و توانسته‌اند از جوامع و رهبرانی که از سوی دولت کابل و نیروهای خارجی سرکوب شده‌اند، سربازگیری کنند. رهبری قبیله‌ای قوی پشتون در سطح قبیله‌ای در شرق دور زده شده‌اند در حالی که در جنوب کشور سیاست «ارعاب و امتیاز» اجرا شده که در آن، برخی از بزرگان قبیله‌ای در همکاری یک‌دیگر رقابت‌های‌شان را کنار گذاشته‌اند.