دسته: تحلیل‌ها

در انتخابات هند که به بزرگ‌ترین دموکراسی دنیا شهرت دارد،‌ حزب بهارتیا جنیتا که آقای مودی نخست‌وزیر کنونی یکی از رهبران آن است،‌ پیروز شد. حزب بر سر اقتدار در دهلی رأی اکثریت قاطع شهروندان این دموکراسی بزرگ دنیا را به دست آورد. نرندرا مودی نخست‌وزیر کنونی هند برای پنج سال دیگر هم ریاست حکومت پارلمانی جمهوری هند را به دوش خواهد داشت. در آغاز، گمانه‌زنی بسیاری از رسانه‌ها و صاحب‌نظران مسایل جنوب آسیا این بود که حزب آقای مودی با یک اکثریت شکننده پیروز خواهد شد. تصور این بود که حزب او نتوانسته است‌، برخی از وعده‌هایی را که در عرصه‌ی اقتصادی داشت، ‌عملی کند. تصور این بود که بخشی از شهروندان هند از مودی و حکومت او به دلیل برخی از ناکامی‌های این حکومت دل‌خور شده‌اند و در انتخابات به راول گاندی، پسر راجیف گاندی و نواسه‌ی اندراگاندی رأی خواهند داد. اما نتایج رأی شهروندان هند خلاف این گمانه‌زنی‌ها بود.

ابراز نظر داکتر خلیل‌زاد، نماینده‌ ویژه‌ امریکا برای پایان جنگ افغانستان، در مورد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، ‌نشان می‌دهد که مذاکره‌ی واشنگتن و طالبان حداقل در آینده‌ی نزدیک به نتیجه‌ی روشن نمی‌رسد. انعطاف‌ناپذیری طالبان و آسیب‌پذیری امنیت ملی ایالات متحده، علت این امر است. طالب‌ها حاضر نیستند به امریکایی‌ها در بدل خروج نیروهای نظامی این کشور از افغانستان امتیاز بدهند. به نظر نمی‌رسد که طالبان در بدل آماده شدن امریکا برای اعلام جدول زمان‌بندی خروج نظامیانش از افغانستان، ‌اعلامیه‌ای صادر کند و در آن داعیه‌ی القاعده را محکوم کند. طالبان خودشان را برنده‌ی جنگ با ناتو تصور می‌کنند. آنان به این باور‌اند که طرف برنده‌ی جنگ‌اند و باید امریکا به عنوان طرف بازنده‌ی جنگ،‌ تمام خواست‌های گروه طالبان را قبول کند.

کمال‌ناصر اصولی، نماینده‌ی نژادپرست پارلمان، به سمت ریاست این مجلس کاندیدا است. آقای کمال‌ناصر اصولی به این باور است که یک قوم مالک دولت افغانستان است و آن عده از شهروندان این کشور که به آن قوم تعلق ندارند، مالک دولت نیستند. او به دولت-‌ملت قومی باور دارد، نه دولت‌ـ‌ملت شهروندان. او تکثر سیاسی و فرهنگی افغانستان را نمی‌پذیرد و از موضع یک نژاد‌پرست قومی کل کشور را متعلق به یک قوم اعلام می‌کند. ایشان در بیان دیدگاه‌هایش هیچ ملاحظه‌ای ندارد. کمال‌ناصر اصولی با صراحت تمام دیدگاه‌هایش را در میزهای گرد رسانه‌های تصویری بیان کرده است. وقتی کسی به این صراحت از موضع‌ نژادپرستانه در رسانه‌ها صحبت می‌کند،‌ روشن است که به افکارش باور دارد و قادر نیست باورهایش را به چالش بکشد.

ایالات متحده فشار حداکثری به ایران وارد کرده است. ایالات متحده گفته است که بیش‌تر از ۱۰۰ هزار نظامی امریکایی را به خلیج فارس می‌فرستد تا با تهدید احتمالی از سوی ایران به ایالات متحده مقابله‌ی نظامی کنند. از نظر ایالات متحده روی آوردن ایران به تولید جنگ‌افزار هسته‌ای یا حمله‌ی نظامی محدود گروه‌های طرف‌دار ایران به یکی از اهداف امریکایی، تهدید جدی است. گزارش شده است که اگر گروه‌های طرف‌دار تهران دست به حمله‌ی نظامی به یک هدف امریکایی بزنند یا ایران برای تولید یک جنگ‌افزار هسته‌ای تلاش کند، نظامیان امریکایی مستقر در خلیج فارس نیروهای ایرانی را هدف حمله‌ی نظامی قرار خواهند داد. فشار حداکثری واشنگتن به تهران با خبر اعزام ۱۰۰ هزار نیروی نظامی امریکا به خلیج فارس به اوجش رسیده است.

از اکتبر سال ۲۰۱۸ که مذاکره‌ی دیپلمات‌های امریکایی به رهبری دکتر خلیل‌زاد با طالبان آغاز یافت، این طور تصور می‌شد که گویا مشکل طالبان و واشنگتن به زودی حل می‌شود. اما شش دور مذاکره نشان داد که این مشکل آن طوری که تصور می‌شد، ‌به زودی حل‌شدنی نیست. ایالات متحده از آغاز، موضع‌اش این بود که نیروهایش را برای ابد در افغانستان نگه نمی‌دارد. این کشور پیوسته می‌گوید که هدف از حضور نظامی ایالات متحده در افغانستان،‌ خنثاسازی تهدید جهادیست‌های ضد غرب است. سازمان القاعده که حادثه‌ی تروریستی ۱۱ سپتامبر را آفرید در افغانستان مستقر بود. حادثه‌ی یازده‌ی سپتامبر را خالد شیخ‌محمد و هسته‌ی تروریستی‌اش در کولالامپور و هامبورگ طراحی کردند ولی اسامه بن‌لادن، ایمن‌الظواهری و دیگر رهبران کلیدی سازمان القاعده در آن زمان در قندهار می‌زیستند و خالد شیخ‌محمد به آنان گزارش می‌داد. امریکایی‌ها از همان سال ۲۰۰۲ تا حال پیوسته تاکید می‌کنند که اگر تهدید جهادیسم ضد امریکا نباشد،‌ ضرورت به استقرار نیروی نظامی در افغانستان ندارند.

فهرست نهایی نامزدان انتخابات ریاست جمهوری اعلام شده است. از میان ۱۱ نامزد، غنی، عبدالله و اتمر نامزدان برتر شناخته می‌شوند. این سه نفر می‌توانند نسبت به نامزدان دیگر رأی بیش‌تری به دست بیاورند. برخی از سیاست‌مداران شناخته شده در دسته‌ی انتخاباتی اتمر جاخوش کرده‌اند. این امر وزن سیاسی دسته‌ی اتمر را افزایش داده است. غنی و عبدالله در انتخابات سال ۲۰۱۴ رأی آوردند و حالا هم اختیارات اجرایی دارند و به همین دلیل است که نامزدان مطرح در انتخابات سال ۲۰۱۹ شمرده می‌شوند.

اشرف غنی در سخنرانی افتتاحیه‌ دوره شانزدهم شورای ملی، برای نخستین‌بار برخی از رقبای خودش را متهم به رفتار کودتایی علیه خود کرد. او گفت: «آنهایی که با پخش ابهام و شک و بدگمانی در پی تضعیف وثیقه ملی یعنی قانون اساسی هستند، نزدیک به فکر کودتاچیان هستند، اما با رفتار نرم. آن‌ها نمی‌دانند کودتا چه قیمت بزرگی را به ملت به بار آورده و من از این تریبون به آن‌ها می‌گویم عصر کودتا پایان یافته است.»

مذاکره‌ی داکتر خلیل‌زاد و طالبان در دوحه ادامه دارد. دو طرف روی آن‌چه که خلیل‌زاد تضمین مبارزه با ترور و جدول زمانی خروج نیروهای ناتو می‌خواند، گفت‌وگو خواهند کرد. امریکا می‌خواهد که طالبان خروج خودشان را از صف جهادیسم جهانی کلید بزنند و روی مکانیزمی با ایالات متحده توافق کنند که برمبنای آن واشنگتن تعهدات به امنیت ملی امریکا را نظارت کند. بعید نیست که امریکایی‌ها به طالبان فهرستی از نام‌های افراد و گروه‌ها را داده باشند تا این گروه آنان را از قلمرو زیر سلطه‌ی‌شان خارج کند و هم‌چنان روی مکانیزمی با ایالات متحده به توافق برسد که براساس آن امریکا قابلیت نظارت بر قلمرو طالبان را داشته باشد تا آن افراد  و گروه‌ها دوباره برنگردند. شاید شماری از سردسته‌های طالبان که با افراد مسلح خارجی از نزدیک کار می‌کنند، ‌زیاد مایل نباشد که آنان را از مناطق زیر سلطه‌ی‌شان بیرون کنند و به همین دلیل است که مذاکره‌ی امریکا و طالبان در قطر زیاد آسان نیست.

در آغاز باید بگویم که یادداشت حاضر در این مجال قصد نقد رادیوـ‌تلویزیون ملى و کارکنان آن و به چالش کشیدن کسی که طراح پوستر برای افتتاحیه لویه‌جرگه بوده را ندارد. این نوشته قصد دارد مختصراً جانمایى تصاویر، وضعیت حاکم و تسلط گزاره‌هاى تاریخى ذهن‌نشین ‌شده‌اى را بررسی کند که برآیند عادى‌سازى شده‌ى آن نمونه‌هایى مانند طرح پوستر یاد شده است.

از این به بعد محمداشرف‌ غنی می‌تواند به فیصله‌ی جرگه‌ی مشورتی کابل هم در بحث با بازی‌گران داخلی و خارجی استدلال کند. آقای غنی که تا حال از مواضعش کوتاه نیامده است،‌ بعد از این فیصله‌ی جرگه‌ی مشورتی ماه ثور کابل را مبنای دفاع از روایت خودش قرار خواهد داد. اگر انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود،‌ روایت محوری کمپین آقای غنی هم حفاظت از افغانستان در برابر یک توافق صلح ناپایدار خواهد بود و به فیصله‌های جرگه‌ی مشورتی ماه ثور هم استناد خواهد کرد.