بامیان؛ ولایتی با جاذبههای گردشگری فراوان و مردمان فقیر
احمدشاه کهزاد

منظرههای طبیعی و بناهای تاریخی بامیان سبب شده است که جلوههای نامطلوب این ولایت از چشم گردشگران داخلی و خارجی پنهان بماند. گردشگران خارجی و داخلی که در فصل تابستان وارد بامیان میشوند، بیشتر از مجسمههای عظیم و تاریخی بودا، بند امیر، دره فولادی و شهر غلغله دیدار میکنند و کمتر اتفاق میافتد که نیمنگاهی به وضعیت اسفبار خانوادههای فقیر و مغارهنشین گرسنه بیندازند. در ولایت بامیان، هنوز سرمایهگذاریها روی صنعت گردشگری و عواید قابل توجهی که از این ناحیه به دست میآید، نتوانسته است در بهبود کار و زندهگی مردم کمک کند. فقر، گرسنهگی و بیکاری از مشکلات عمده ساکنان این ولایت است و گفته میشود که حدود نیمی از جمعیت بامیان، زیر خط فقر زندهگی میکنند. پرسش این است که به رغم رشد صنعت گردشگری، چرا تغییری در کیفیت زندهگی ساکنان این ولایت دیده نمیشود؟
بامیان در کنار اینکه شهری با جاذبهها و شگفتیهای فراوان است، زیستگاه مردمان فقیر و خانوادههای نیازمند نیز است. رقم روزافزون گردشگران داخلی و خارجی و عواید قابل توجهی که از این طریق به دست میآید، متأسفانه تأثیر چندانی در بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی مردم بامیان نداشته است. حکومت مرکزی که مدام از انکشاف متوازن سخن میزند، برای ولایت امنی چون بامیان، بودجهای که بتواند بخش کوچکی از ضروریات اولیه مردم را رفع کند، اختصاص نمیدهد و اگر بودجهای به این ولایت اختصاص داده میشود هم در امور غیرضروری به مصرف میرسد که در آخرین مورد درنظرگرفتن ۹۵ میلیون افغانی به منظور بازسازی یک مقبره، سروصداهای زیادی را در شبکههای اجتماعی به همراه داشت. افزون بر این، حکومت محلی و ادارات دولتی ولایت بامیان از دیر زمانی به اینسو به میدان رقابت احزاب سیاسی و جهادی تبدیل شده است و مسوولان بخشهای مهم و کلیدی براساس روابط حزبی تعیین میشوند. این امر سبب شده است که مسوولان محلی بیشتر درگیر رقابتهای حزبی باشند تا حل چالشها و مشکلات مردم.
در صورت توجه لازم حکومت مرکزی به حکومت محلی بامیان، چالشهای فراروی صنعت گردشکری این ولایت از میان برداشته و این صنعت به منبع عایداتی پایدار برای رشد ولایت بامیان تبدیل خواهد شد. نیاز است تا مسوولان درجهیک حکومت در راستای حل چالشها و مشکلات این ولایت محروم توجه کنند. اکنون ناامن بودن راههای منتهی به بامیان و نبود خوابگاههای مناسب و هتلهای معیاری در بخشهای توریستی این ولایت، از جدیترین چالشهای فراروی صنعت گردشگری در بامیان به شمار میرود. نبود برق مشکل دیگری است که باید برطرف شود. به جز راه مواصلاتی ولسوالی یکاولنگ، راههای دیگر ولسوالیها بازسازی نشده است. خانوادههای زیادی در شهر بامیان به برق شهری دسترسی ندارند؛ در حالی که بیشتر درههای این ولایت ظرفیت تولید برق آبی را دارد. افزون بر اینها، نبود امکانات صحی و آموزشی از دیگر مواردی است که زندهگی را به کام مردمان این ولایت تلخ کرده است. امکانات صحی و سهولتهای آموزشی در ولسوالیها ناچیز است؛ کلینیکهایی که در ولسوالیها فعالیت میکنند با امکانات محدودی که در اختیار دارند، نمیتوانند پاسخگوی مشکلات مردم ده و قریه باشند. فقدان امکانات آموزشی و نبود معلمان مسلکی باعث شده است که شمار بزرگی از فرزندان این مردم از نعمت سواد محروم بمانند. متأسفانه این چالشها و نبود برق باعث فقر و تنگدستی روزافزون بسیاری از خانوادهها و خصوصاً مغارهنشینها شده است.
با توجه به مشکلاتی که وصف آن رفت و همچنان با درنظرداشت رشد و توسعه صنعت گردشگری در کشورهای در حال توسعه و تأثیر اقتصادی آن بر زندهگی مردم، انتظاری که از حکومت مرکزی میرود، این است که حداقل به منظور رشد صنعت گردشگری و تشویق تاجران برای سرمایهگذاری در این ولایت، اصل انکشاف متوازن را رعایت کند و به منظور رفع ضرورتهای اولیه این مردم، بودجه مشخصی را در نظر بگیرد. نیاز است که حکومت محلی بامیان برای بهبود زندهگی مغارهنشینان گامهای عملی بردارد. در صورت توجه کافی حکومت به سکتور زراعت که گفته میشود نزدیک به ۸۰ درصد مردم ولایت بامیان مصروف زراعت هستند و همچنان تمرکز و توجه به صنعت گردشگری در این ولایت با توجه به عواید کلانی که از این ناحیه به دست میآید، بخش بزرگی از مشکلات و ناهنجاریهای مردم بامیان برطرف خواهد شد و نرخ فقر و تنگدستی در این ولایت به حداقل خواهد رسید.