زنان افغان در تلویزیون بی‌بی‌سی اوزبیکی
تعداد مخاطبان برنامه‌های اوزبیکی بی‌بی‌سی، امسال از حد انتظار فراتر رفته است. بینندگان تلویزیون اوزبیکی که در پنج روز هفته (دوشنبه تا جمعه) برنامه پخش می‌کند به ۱٫۸ میلیون نفر رسیده است.
مخاطبان، اقلیت قابل ملاحظه‌ی اوزبیک‌های افغانستان اند. این تلویزیون در ماه سپتمبر شروع به کار کرد که برنامه‌هایش از طریق تلویزیون آرزو در مزارشریف و صفحات اجتماعی بی‌بی‌سی پخش می‌شوند.
مجریان و گردانندگان آن در لندن و چند شهر در داخل افغانستان استند.
استقبال مخاطبان از برنامه ده دقیقه‌ای اوزبیکی بسیار دلگرم کننده و مثبت بوده است. یکی از مخاطبان چنین نوشته است: «من این برنامه را خیلی خوش دارم. موضوعات برنامه برایم قابل فهم است و به زبان مادری‌ام از رویدادهای جهان آگاه می‌شوم.»
یکی دیگر از بینندگان تلویزیون اوزبیکی بی‌بی‌سی نوشته: «زنده باد وحدت ملی! لطفاً جهل زبانی و قومی را متوقف کنید.»
در افغانستان، زبان و قوم از مسائل حساس به شمار می‌روند. ما پیام‌هایی هم دریافت کرده‌ایم که از سوی گویندگان زبان‌های دیگر مانند پشتو و فارسی دری ارسال شده و آن‌ها در پیام‌های‌شان از کاری که ما می‌کنیم ابراز خوشحالی کرده‌اند. این نشان می‌دهد که برنامه‌های تلویزیون اوزبیکی بی‌بی‌سی فقط برای اوزبیک‌ها نیست بلکه گویندگان زبان‌های دیگر نیز آن را می‌بینند.
ما برای پوشش خبری رویدادهای مهم، سعی می‌کنیم صدا و سیمای زنان را درخشان‌تر انعکاس بدهیم. در گزارش از بیجا شدن هزاران نفر در مناطق شمالی، روی دادن خشونت‌ها علیه زنان و نیز وقایعی که تلفات انسانی به بار می‌آورند، سراغ زنان رفتیم تا ماجرا را از زبان آن‌ها بشنویم و زنانی را که دارای شخصیت نیرومند استند، برجسته سازیم.
فعالیت یک روزه‌ی سایره شکیب سادات، اولین ولسوال زن در افغانستان موضوع یکی از گزارش‌های ما بود. خانم شکیب ولسوال فیض‌آباد در ولایت جوزجان است. در منطقه‌ی او گروه طالبان و داعش فعالیت گسترده دارند. با گزارش ویژه‌ای که درباره این ولسوال تهیه کردیم، مخاطبان ما با کارهای یک روزه‌ی خانم شکیب آشنا شدند و دیدند که او با نیروهای امنیتی دیدار دارد، با آمران حوزه‌های پلیس صحبت کرده، جریان ساخته شدن بنای مکاتب را بررسی و کودکان را به فراگیری آموزش تشویق می‌کند.
زن دیگری که تلویزیون اوزبیکی بی‌بی‌سی درباره‌اش گزارش ساخت، تنها افسر زن در ولسوالی درزاب بود که در کنار مردان فعالیت می‌کند. او مثل یک قهرمان به مخاطبان تلویزیون اوزبیکی بی‌بی‌سی نشان داد که با وجود تهدیدهای گروه طالبان و داعش به کاری که می‌کند پابند است و علیه این گروه‌ها می‌رزمد. عده‌ای از شجاعت او تمجید کردند و یکی از بینندگان هم شهامت و دلیری او را برابر با شهامت ۴۰ مرد دانست.
گزارشگران ما تلاش می‌کنند تا آنجا که ممکن است در گزارش‌های‌شان نقطه نظر زن‌ها را مدنظر داشته باشند و دنیا را از چشم آن‌ها نشان بدهند. به عنوان نمونه، در گزارشی از یک رستوران اوزبیک‌ها در مزارشریف ما نظر خانمی را پخش کردیم که می‌گفت: «اگر مهمان داشته باشم، در خانه آشپزی نمی‌کنم، مهمانان را به رستوران دعوت می‌کنم.» چنین رفتاری برای همه خانواده‌ها امری عادی شمرده نمی‌شود.
وقتی درباره‌ی زنان گزارش می‌دهیم، هویت اصلی آن‌ها را به دلایل امنیتی و ایمنی، پنهان نگه می‌داریم.
خدیجه (اسم مستعار) موضوع گزارش ما از وضعیت زنان معتاد به مواد مخدر در افغانستان بود. در سراسر افغانستان دو و نیم میلیون مصرف کننده‌ی مواد مخدر زندگی می‌کنند که یک میلیون آن را زنان تشکیل داده‌اند. همکار ما فیروز رحیمی، خدیجه را در یکی از درمانگاه‌هایی که در آن زنان معتاد با کودکان‌شان درمان می‌شوند، دید. در این گزارش آمده بود که خدیجه بیست سال پیش به تشویق خانواده‌ی شوهرش به اعتیاد روی آورده است. وضعیت نامطلوب زنانی که کودکان خردسال دارند موضوع آن گزارش بود.
فضل احمد یلغوز، خبرنگار تلویزیون بی‌بی‌سی به یکی از قریه‌های دور افتاده در ولایت تخار سفر کرد. ۹۰ نفر از جوانان آن قریه به خاطر ارتکاب جرایم مربوط به مواد مخدر در ایران اعدام شده بودند.
خبرنگار ما در گزارش خود از این قریه، زندگی زنی را به تصویر کشیده بود که دو فرزندش در ایران به جرم مواد مخدر اعدام شده و فرزند سومش نیز در ایران انتظار حکم اعدامش را می‌کشید.
مادر غم‌دیده می‌گفت که روستاییان مجبور اند جسد فرزندان‌شان را از مقامات ایرانی با پرداخت پول تحویل بگیرند و در وطن‌شان افغانستان دفن کنند.
با این حال، همه گزارش‌ها و خبرهای ما درباره‌ی جنگ، ویرانی و اندوه نیست بلکه داستان‌های جالب و هیجان‌انگیزی هم از افغانستان نشر می‌کنیم. یک گزارش ویدیویی در مورد علاقه‌مندان به شطرنج در مزار شریف داشتیم که آن‌ها هفته‌ی یک بار در یکی از کلپ‌های مزارشریف همدیگر را می‌دیدند. حیات شیبان، خبرنگار بی‌بی‌سی در بلخ در این گزارش نشان داد که بازی شطرنج یکی از راه‌های مقابله با تشویش‌های زندگی روزمره در افغانستان به حساب می‌رود. این گزارش به زبان‌های دیگر نیز ترجمه شده و در سرتاسر جهان پخش شد.
در پوشش موضوعات اجتماعی، زنانی را به معرفی گرفتیم که با اتکا به توان و قدرت خود کسب و کاری را برای حمایت از خانواده‌های‌شان شروع کرده بودند. یکی از این گزارش‌ها داستان زندگی گروهی از کارآفرینان محلی بود که مغازه‌های زنجیره‌ای پخت و عرضه‌ی نان را در بلخ راه‌اندازی کرده بودند.
اعضای اقلیت اوزبیک در افغانستان از جمله مردمانی اند که هنوز نمی‌توانند در مکاتب ابتدایی به زبان مادری خود درس بخوانند. گزارشی تهیه کردیم از یک مکتب دخترانه در یکی از قریه‌های دور افتاده‌ی بلخ که در آن اشتیاق دختران اوزبیک به آموزش و تعلیم به نمایش درآمده بود.
ما برای بینندگان جوان خود نیز برنامه‌های ویژه‌ای داریم. بی‌بی‌سی اوزبیکی در برنامه‌های خود موضوعاتی را که برای جوانان در افغانستان الهام بخش باشد، تهیه و پخش می‌کند.
طور مثال، ما در یکی از برنامه‌های خود با یک محصل افغان به نام آیرخش فیضی که در دانشگاه بوستون درس می‌خواند صحبت کردیم. او از چندین سال به این طرف در روز‌های عید برای کودکان خیابانی در شهرهای افغانستان به ویژه مزارشریف از طریق یک برنامه عیدی به اسم «عیدانه» لباس هدیه می‌کند.
در نظر داریم در آینده زنان و جوانان را بیشتر موضوعِ کارهای خود در تلویزیون اوزبیکی بی‌بی‌سی قرار دهیم و بر مبنای استراتیژی بی‌بی‌سی برای جذب بینندگان بیشتر از میان این دو گروه اجتماعی، مدت برنامه را نیز از ده دقیقه به نیم ساعت افزایش دهیم.
