دادخواهی برای قربانیان آب و آتش
محمدحسین نیک‌خواه
فعالان مدنی هرات با حضور در تجمعی اعتراضی مقابل کنسول‌گری ایران در این شهر، کشتار کارجویان افغان در منطقه «دهانه‌ی ذوالفقار» و سوختن شهروندان افغان در ولایت یزد ایران را نکوهش کردند.
آنان ایران را به دست داشتن در این رویدادها متهم کرده و خواهان پرداخت غرامت به بازمانده‌گان و قربانیان و معذرت‌خواهی رسمی حکومت ایران شدند.
اشتراککنندهگان این گردهم‌آیی اعتراضی هشدار می‌دهند که اگر تا ۱۰ روز دیگر خواسته‌های‌شان از سوی حکومت ایران عملی نشود، اعتراض‌های مدنی گسترده را بر ضد حکومت ایران راه‌اندازی می‌کنند.
تاکنون حکومت افغانستان نتایج بررسی هیأت‌هایی که برای پی‌گیری رویداد کشتار کارجویان در مرز ایران تشکیل شده بود را همه‌گانی نکرده است. کنش‌گران مدنی هرات، از حکومت افغانستان می‌خواهند که رویداد مرز ایران و سوختن شهروندان افغان در ولایت یزد این کشور را قربانی معامله‌های سیاسی نکند.
روز چهارشنبه، بیست‌ویکم جوزا، شماری از فعالان مدنی هرات با حضور در برابر ساختمان کنسول‌گری ایران در این شهر، برای قربانیان رویداد کشتار کارجویان افغان در مرز ایران و سوختن شهروندان افغان در ولایت یزد، دادخواهی کردند.
اشتراککنندهگان این تجمع اعتراضی، با تکرار شعار «کمی آب بیاور که سوختم!» آتش گرفتن موتر شهروندان افغان در ولایت یزد و بازداشت زخمیان آن از سوی حکومت ایران را نکوش کردند.
نوریه افغان، یکی از حاضران در گردهم‌آیی، در صحبت با روزنامه ۸صبح از حکومت افغانستان خواست که هرچه زودتر نتایج یافته‌های هیأت بررسی‌کننده رویداد کشتار کارجویان در مرز ایران را همه‌گانی سازد و اجازه ندهد این رویداد به فراموشی سپرده شود.
وی می‌افزاید که حکومت و دستگاه دیپلماسی افغانستان مکلف‌اند برای شهروندان کشور که قربانی این دو رویداد شدند، دادخواهی کرده و اجازه ندهند حقوق بشری آنان تلف شود.
فرید شبان‌پور، یکی دیگر از اشتراککنندهگان، باور دارد که افزون بر پی‌گیری رویدادهای اخیر از سوی نهادهای مدنی و سازمان‌های جهانی، حکومت افغانستان نیز باید آن‌ها را با جدیت دنبال کند و قربانی شدن شهروندان کشور را در زدوبندهای سیاسی معامله نکند.
فعالان مدنی با صدور قطع‌نامه‌ای، خواست‌هایی را برای عملی شدن در پیوند به رویداد آتش گرفتن شهروندان افغانستان در ولایت یزد ایران و رویداد دهانه‌ی ذوالفقار، مطرح کردند.
آنان هشدار می‌دهند که اگر این خواست‌‌ها تا ۱۰ روز آینده عملی نشود، اعتراض‌های مدنی گسترده را ضد حکومت ایران راه‌اندازی و ضمن تحریم محصولات ایرانی، مقابل کنسول‌گری این کشور در هرات، خیمه‌ی اعتراضی برپا می‌کنند.
شناسایی و مجازات عاملان کشتار کارجویان در مرز ایران، شناسایی و مجازات عاملان رویداد ولایت یزد ایران، رهایی زخمی‌های آتش گرفتن موتر از بند، پرداخت غرامت به قربانیان و معذرت‌خواهی رسمی حکومت ایران از مردم افغانستان به دلیل وقوع رویدادهای ولایت یزد و دهانه‌ی ذوالفقار، مهم‌ترین خواست‌های معترضان است.
هفته‌ی گذشته، موتر حامل شهروندان افغان در ولایت یزد ایران آتش گرفت و نشر تصویر جوانی که پس از سوختن در آتش، درخواست آب می‌کرد، بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت. کاربران شبکه‌های اجتماعی با نشر جمله‌ی «کمی آب بیاور که سوختم» بازداشت و دست‌بند زدن به شهروندان مجروح افغان در شفاخانه را نکوهش کردند.
روز دوشنبه، نوزدهم جوزا، نیز شماری از فعالان مدنی هرات با حضور در تجمعی اعتراضی نزدیک دفتر «یوناما» در این شهر، رفتار خشونت‌آمیز حکومت ایران در برابر مهاجران افغان را نکوهش کردند.
آنان بازداشت مهاجران افغان در ولایت یزد ایران، پس از آتش گرفتن موتر حامل‌شان را، خلاف قوانین مهاجرت خوانده و حکومت ایران را به رفتار غیرانسانی با مهاجران افغان متهم کردند.
به باور فعالان مدنی، نهادهای حقوق بشری جهانی، سازمان ملل متحد و نهادهای حامی حقوق مهاجران، باید در هم‌آهنگی با حکومت افغانستان، برای رسیده‌گی به مشکلات شهروندان افغان در ایران، اقدام کنند.
حلیمه پژواک، از اشتراککنندهگان این تجمع اعتراضی، به روزنامه ۸صبح گفت که بی‌تفاوتی و سکوت حکومت افغانستان در برابر زیرپا شدن حقوق شهروندانش در ایران، سبب تداوم بدرفتاری و ظلم با آنان شده است.
عبدالغفور لیوال، سفیر افغانستان در تهران، در صحبت با رسانه‌ها، عامل آتش گرفتن موتر حامل شهروندان افغان در ولایت یزد ایران را، راننده‌ی این موتر دانست و افزود که تلاش‌ها برای بازداشت او جریان دارد.
رییس جمهور غنی، روز دوشنبه، نوزدهم جوزا، به وزارت خارجه کشور دستور داد که رویداد آتش گرفتن موتر و زخمی شدن شهروندان افغان را پی‌گیری کند. این در حالی است که حدود یک ماه پیش، شماری از کارجویان افغان در مرز مشترک با ایران، از سوی مرزبانان ایرانی به رودخانه انداخته و کشته شدند.
حکومت ایران تاکنون دخیل بودن نیروهای مرزی‌اش در رویداد رودخانه «هری‌رود» را نپذیرفته و نتایج یافته‌های هیأت بررسی‌کننده حکومت افغانستان هم تا هنوز همه‌گانی نشده است. فعالان مدنی هرات، از حکومت افغانستان می‌خواهند که هرچه زودتر نتایج بررسی‌های هیأت را با مردم شریک کند.
در یک ویدیو از سرهنگ/دگروال کاظم صمدی، از فرماندهان نیروی مرزی پولیس ایران در مرز افغانستان، که در شبکه‌های اجتماعی نشر شده است، وی ادعا دارد که نیروهای مرزی کشورش در رویداد دهانه‌ی ذوالفقار نقشی نداشته‌اند.
مقام‌های محلی هرات، از بیان جزییات در مورد یافته‌های هیأت مقام‌های محلی که برای بررسی رویداد مرز ایران به منطقه‌ی دهانه‌ی ذوالفقار سفر کرد، خودداری کرده و ابراز نظر در این مورد را، صلاحیت وزارت خارجه می‌دانند.
بر بنیاد معلومات وزارت خارجه کشور، یافته‌های هیأت بررسی‌کننده حکومت افغانستان، در پیوند به رویداد مرز ایران، در اختیار معاون وزارت خارجه این کشور قرار گرفته است. معاون وزارت خارجه ایران، چندی پیش در سفر به کابل، با سرپرست وزارت خارجه و برخی مقام‌های سیاسی افغان دیدار کرد.
پیش از این، فعالان مدنی و هواداران برخی احزاب سیاسی در کابل، با حضور در گردهم‌آیی اعتراضی مقابل سفارت ایران در کابل، رویداد آتش گرفتن شهروندان افغان در ایران، که به جان‌باختن سه شهروند افغانستان منجر شد را، نکوهش کردند.
