ترور ۱۱ فعال رسانه‌ای و حقوق بشر پس از آغاز مذاکرات؛ یوناما: ترس در جامعه و خودسانسوری گسترش یافته است
۸صبح، کابل: دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد یا یوناما در کابل با نشر گزارشی اعلام کرده است که پس از شروع مذاکرات بین‌الافغانی در ۲۲ سنبله امسال در دوحه پنج فعال حقوق بشر و شش کارمند رسانه‌ای در حملات هدف‌مند و عمدی در افغانستان کشته شده‌اند.
یوناما در این گزارش که روز دوشنبه، بیست‌وهفتم دلو نشر شد، گفته است در دوره پس از آغاز مذاکرات صلح، افغانستان شاهد کشته‌شدن شمار زیادی از مدافعان حقوق بشر و کارمندان رسانه‌ای بوده است که به تغییر فضای رسانه‌ای و حقوق بشری انجامیده است.
در این گزارش، اطلاعات و روند مربوط به کشتار مدافعان حقوق بشر و فعالان رسانه‌ای از اول جنوری ۲۰۱۸ تا ۳۱ جنوری ۲۰۲۱ تجزیه و تحلیل شده است.
طبق این گزارش، از اول جنوری سال ۲۰۱۸ تا ۳۱ جنوری سال ۲۰۲۰ میلادی ۶۵ تن از مدافعان حقوق بشر و فعال رسانه‌ای در کشور کشته شده‌اند. ۳۲ تن از کشته‌گان را فعالان حقوق بشر و ۳۳ تن دیگر را نیز کارمندان بخش رسانه‌ای تشکیل می‌دهند.
یوناما گفته است که پس از آغاز مذاکرات که ۱۱ فعال حقوق بشر و رسانه‌ای در افغانستان کشته شده‌اند که این روند با عدم پذیرش مسوولیت آن همراه بوده و سبب ایجاد فضای ترس در بین مردم شده است.
طبق گزارش یوناما، ادامه این روند سبب تغییر «فضای حقوق بشری و رسانه‌ای» شده است و شمار زیادی از افراد مسلکی در کارشان دست به خودسانسوری زده یا کارشان را رها کرده و یا هم خانه و جامعه را به امید بهبود مصونیت ترک کرده‌اند.
در گزارش آمده است: «بسیاری به شمول شخصیت‌های سرشناس از کشور فرار کرده‌اند. این قتل‌ها تاثیر گسترده‌ای بر جامعه داشته و انتظارات پیرامون تلاش‌های صلح را کاهش می‌دهد.»
یوناما می‌گوید که حملات علیه نماینده‌گان بخش حقوق بشر و عرصه رسانه‌ها در افغانستان موضوع جدیدی نیست، اما در نوع قتل‌ها تغییر مشخصی آمده است.
طبق گزارش یوناما، موج اخیر، هدف قراردادن عمدی، برنامه‌ریزی شده و با قصد قبلی افراد که عاملان آن ناشناس باقی مانده‌اند، در تضاد با سال‌های گذشته است.
یوناما افزوده است که در سال‌های گذشته این نوع قتل‌ها عمدتا به دلیل نزدیک بودن افراد به محل حملاتی که از سوی گروه‌های مسلح سازمان یافته به طور عمده گروه داعش صورت می‌گرفت.
دیبرا لاینز، نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد برای افغانستان گفته است : «مردم افغانستان به فضای مدنی شکوفا، جامعه‌ای که در آن مردم بتوانند فکر کنند، بنویسند و نظریات‌شان را آزادانه به دور از ترس بیان کنند، نیاز دارند و شایسته آن هستند.»
به گفته او، صدای مدافعان حقوق بشر و رسانه‌ها برای جامعه باز و شایسته، ضروری است.
نماینده ویژه سازمان ملل متحد در ادامه افزوده است، در زمانی که گفت‌وگو و پایان دادن به جنگ از طریق مذاکره و توافق سیاسی باید در محوریت قرار گیرد، صدای مدافعان حقوق بشر و رسانه‌ها باید بیش‌تر از هر زمان دیگر شنیده شود، اما در عوض این صدها خاموش می‌شوند.
در گزارش یوناما تصریح شده است، کسانی که برای ارائه معلومات به موقع در مورد موضوعات مختلف از جمله نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه و قانون حقوق بشر برای مردم افغانستان، کار می‌کنند، در بسیاری وقت‌ها در معرض تهدیدات، ارعاب، آزار و اذیت، نظارت یا توقیف خودسرانه قرار می‌گیرند.
یوناما تأکید کرده است که همه جوانب نقش مهمی در جلوگیری از چنین کشتارها و ارعاب و هم‌چنین در ارتقای پاسخ‌گویی و جلوگیری از عدم مجازات را دارند. به گفته یوناما، تحقیقات در مورد قتل‌ها باید مستقل، بی‌طرف، سریع، دقیق، معتبر و شفاف باشد.
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد به دولت پیشنهاد کرده است که چهارچوب مناسب به شمول تدابیر ویژه محافظتی و امنیتی را برای مدافعان حقوق بشر، خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ها مشروط بر موجودیت تهدیدات ایجاد کند.
هم‌چنان پیشنهاد شده است تا اطمینان حاصل شود که مدافعان حقوق بشر، خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای از حقوق قانونی‌شان مانند حق زنده‌گی، حق آزادی اجتماع، آزادی بیان، دست‌رسی به اطلاعات و هم‌چنان سایر آزادی‌های اساسی بدون ترس از انتقام و یا حمله بهره می‌گیرند.
مبارزه با فرهنگ معافیت از مجازات، ترویج پاسخ‌گویی، متوقف کردن هر نوع قتل مدافعان حقوق بشر و کارمندان رسانه‌ها، تحقیق قضایایی که طالبان در آن متهم هستند، همکاری با مدافعان حقوق بشر و رسانه‌ها، و تدوین برنامه‌هایی که مانع قتل‌های هدف‌مند شوند، از دیگر پیشنهادات یوناما به دولت افغانستان، طالبان و جامعه جهانی است.
