یک دنیا طرح برای سیاست خارجی
روس ها از اوباما می خواهند مانع از استقرار سپر موشکی در لهستان شود. اروپاییان از او می خواهند از طرح »تغییر رژیم» ایران صرف نظر کند و در همین حال، اسراییلی ها می خواهند مطمین شوند که او به ایران اجازه نخواهد داد سلاح های اتومی داشته باشد. اما طالبان را فراموش نکنیم که در هفته ی جاری با صدور بیانیه ای به اوباما تاکید کردند که «به همه سیاست های حزب مخالف خود یعنی جمهوری خواهان پایان دهد و نظامیان امریکایی را از عراق و افغانستان خارج کند».
باراک اوباما است و یک دنیا نصیحت. مشاوران او می‌گویند، ظرف چند دقیقه پس از پیروزی او در انتخابات، درخواست های دولت های خارجی شروع شد و هنوز متوقف نشده است. اگرچه اولین مکالمات تیلفونی اوباما و رهبران خارجی به وعده ی همکاری های آتی و دعوت‌های ملاقات محدود شد، اما این رهبران و مشاوران آنها با مشاوران اوباما و جانشینان آنها نیز تماس گرفته و به آنها پیشنهاد داده اند که دولت اوباما چگونه باید سیاست خارجی امریکا را هدایت کند و تغییر دهد.
از قراین چنین برمی آید که برخی از دولت های خارجی تلاش می کنند حتا قبل از روی کار آمدن اوباما، شرایط بازی را تغییر دهند. روز چهارشنبه کوریای شمالی اعلام کرد، اجازه نخواهد داد از خاک و پسمانده های هسته ای مجتمع مهم اتومی این کشور نمونه برداری شود؛ ایران نیز اعلام کرد با موفقیت موشک دوربرد جدیدی را آزمایش کرده است که قابلیت هدف گیری جنوب شرقی اروپا را دارد؛ و در همین حال، روسیه نیز پیشنهاد امریکا را برای کاهش نگرانی های مسکو در خصوص استقرار سپر موشکی در لهستان و جمهوری چک رد کرد.
به گفته ی کارشناسان سیاست خارجی، تلاش های کشورهای خارجی برای تغییر نظر دولت جدید در هنگام انتقال قدرت ریاست جمهوری امری طبیعی است، اما این تلاش ها به خاطر ماهیت تاریخی انتخاب اوباما و مسیر کاملا متفاوتی که رهبران دنیا از او انتظار دارند، در حوزه سیاست خارجی امریکا دنبال کند، شدت یافته اند.
دنیس مک داناف، مشاور اوباما در امر سیاست خارجی می گوید، «ما از دوستان و متحدان مان خیلی نظرات مهم شنیده ایم. همزمان با این که رییس جمهور منتخب دستور کار خود را برای پیشبرد منافع امریکا از اولین روز کاری اش تعیین می کند، ما آنها (نظرات مهم) را به دقت بررسی می کنیم». مک داناف خاطر نشان کرد، اما تا آن روز تیم اوباما تنها به این نظرات گوش خواهد داد.
به گفته ی دیپلومات های اروپایی، حتا قبل از انتخابات امریکا نیز مشاوران بلندپایه ی اوباما – از جمله آنتونی لیک مشاور اسبق امنیت ملی امریکا – با مقام های اروپایی دیدار کرده بودند. در حال حاضر، مقام های انگلیسی و فرانسوی به تیم اوباما تاکید می کنند که قبل از مذاکره با ایران روی لحن خود و فضای مذاکره کار کنند. آنها نگران اند که وعده ی اوباما برای برگزاری مذاکرات با ایران بدون پیش شرط مشکل ساز شود.
دولت بوش بارها انکار کرده که به دنبال تغییر حکومت ایران است. اما کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه امریکا و دیگر مقام های بلندپایه این کشور علنا اعلام کرده اند که در خصوص برنامه هسته ای ایران، همه گزینه ها برای مقابله با تهران در دستور کار است.
جوزف بایدن، معاون رییس جمهور منتخب امریکا اعلام کرده است که دولت بوش باید به نظام رهبری ایران اطمینان خاطر دهد که به دنبال تغییر رژیم این کشور نیست و این اقدام بخشی از مشوق ها و تحریم هایی است که ایالات متحده و اروپا به امید منصرف کردن ایران از برنامه هسته ای خود ارایه داده اند.
اوباما نیز به نوبه ی خود شفاف عمل نکرده است. او در مصاحبه ی خود در ماه سپتامبر خاطر نشان کرد، «تصور می کنم برای ما مهم است نشان دهیم که ما مصمم به تغییر رژیم (ایران) نیستیم، بلکه انتظار تغییراتی در رفتار (این رژیم) را داریم و ایرانیان برای این تغییرات رفتاری هم با پاداش و تنبیه روبه رو هستند».
برنارد کوشنر، وزیر امور خارجه فرانسه در هفته جاری در واشنگتن به خبرنگاران گفت، تصور می کند در خصوص موضوع ایران «شخصیت باراک اوباما می تواند تغییری ایجاد کند». اما کوشنر در عین حال به اوباما تاکید کرد احتیاط پیشه کند.
اسراییل نیز فشارهای خود را اعمال کرده است. یک مقام بلندپایه اسراییلی اعلام کرده است، دولت اسراییل با مشاوران نزدیک اوباما، به ویژه با دنیس راس کاردار اسبق کلینتون در خاورمیانه، ارتباط دارد. این مقام خاطر نشان کرده است، اسراییل می خواهد مطمین شود که اوباما به محض به قدرت رسیدن به حل موضوع ایران خواهد پرداخت.
