سرمای سوزناک زمستان، بی‌سرپناهی فارغان و امتحان کانکور
امتحان کانکور ولایت غزنی همه ساله در زمانی که هوا بسیار سرد می‌باشد و برف نیز زیاد است، برگزار می‌شود. سال گذشته امتحان کانکور در حالی در این ولایت برگزار شد که در مسیر راه‌های این ولسوالی حدود یک‌متر برف وجود داشت و فارغانی که از و ولسوالی‌های مالستان و جاغوری می‌خواستند به امتحان کانکور شرکت نمایند، با مشکلی روبه‌رو شدند که اگر به موقع اقدام نمی‌شد، ممکن تعداد زیادی از داوطلبان کانکور جان‌های شان را از دست می‌دادند. زیرا آن‌ها تا ساعت سه‌بجه‌ی شب را در دشت‌های سوزناک میان برف گیر مانده بودند. بعد از این حادثه انتظار می‌رفت که وزارت تحصیلات عالی در مورد برگزاری امتحان کانکور در ولایت غزنی، مانند سایر ولایت‌های سردسیر کشور اقدام نموده و در زمانی که هوا هنوز خیلی سرد نشده است، امتحان را اخذ نماید. اما متاسفانه دیده می‌شود که با توجه به وقایع سال گذشته، امسال نیز وزارت تحصیلات عالی در این جهت کاری نکرده است.
در این شب‌وروزها اگر در هوتل‌های سرد غزنی بخواهی اتاقی به کرایه بگیری، به مشکل می‌توانی اتاقی بیابی تا چند شب را در آن بگذرانی. این مساله شاید به‌نظر مسوولان وزارت تحصیلات عالی کشور زیاد جدی تلقی نشود، اما برای ما فارغانی که با شوق تمام می‌خواستیم امتحان کانکور را سپری نماییم، این مشکلات آن‌قدر آزار دهنده و زیاد است که اگر گزینه‌ی دیگری می‌داشتیم، به سادگی از امتحان کانکور، به خاطر همین مشکلات می‌گذشتیم.
از یک طرف در هوتل‌ها و مسافرخانه‌های غزنی جایی برای بودوباش نمی‌توان یافت و از سوی دیگر هستند فارغانی که حتا توانایی کرایه‌ی اتاق در هوتل‌ها و مسافرخانه‌ها را نیز ندارند. هرچند قرار گفتگوهایی که با نمایندگان ولایت غزنی داشتیم، آن‌ها می‌گویند قبلا این مساله را با وزارت تحصیلات عالی در میان گذاشته‌اند، اما سوال ما به عنوان شهروندان همین میهن این است که با وجود درک مشکلات و با وجود تذکر آن به وزارت تحصیلات عالی، چرا مسوولان در این جهت اقدام نمی‌کنند؟ آیا وزارت تحصیلات عالی خواهان اعتلا و گسترش تحصیلات عالی است یا این که می‌خواهد از این طریق در تعداد داوطلبان امتحان کانکور کاهش به‌وجود بیاورد؟
به نظر من، ایجاد محدودیت فقط این نیست که تعدادی را مستقیما از لیست امتحان‌دهندگان کانکور حذف کرد، بلکه خود همین مساله، یعنی اخذ امتحان کانکور در زمانی که سردی هوا بی‌داد می‌کند و هیچ‌جایی برای بودوباش فارغانی که از راه دور می‌آیند وجود ندارد، در نفس خود ایجاد محدودیت است که باعث می‌شود امتحان دهندگان آن‌چنان که تصور می‌رود در امتحان شان موفقیت نداشته باشند.
بلی درد میهن من فقط این نیست که تروریستان ما را می‌کشند، زیرا از آن‌ها انتظاری بیش از این نیست، بلکه درد منی بی‌سرپناه که نمی‌توانم جایی برای بودوباشم در ولایت خودم در هنگام سپری نمودن امتحان کانکور بیایم، این است که مسوولان ما حیات ما را از ما می‌گیرند. عدم موفقیت فارغان در کانکور، خود بی‌سرنوشت ساختن و گرفتن حیات انسان‌های این سرزمین است. با این حال من و امثال من چگونه باور کنند که دولت افغانستان خواهان تقویت و گسترش تحصیلات عالی در کشور است!
البته نکته‌ی دیگری که در ذهنم به‌وجود آمده این است که چرا این مشکل به صورت بسیار شدید‌ش فقط هرساله در ولایت غزنی اتفاق می‌افتد. برخی ولسوالی‌های ولایت غزنی به اثر تلاش‌های مردم علم‌دوست و کوشش شاگردان شان توانسته اند در گسترش معارف موفقیت‌هایی داشته باشند، که باید به عنوان یک الگو مورد تشویق قرار بگیرند. اما برای ما ثابت می‌شود که حکومت افغانستان به شدت در دام تبعیض‌های قومی غرق است که نمی‌تواند گسترش معارف در مناطقی از یک ولایت را بربتابد. تعداد فارغان این ولسوالی‌ها تقاضا می‌کند که حداقل یک حوزه‌ی امتحان برای چند ولسوالی دوردست ولایت غزنی اختصاص داده شود. زیرا، خیلی منطقی است که هیات امتحانات کانکور با هزینه‌ی کم به این مناطق سفر نماید، اما بسیار مشکل است که بیشتر از هزار نفر از این ولسوالی‌ها به شهر غزنی بیایند، در حالی که نه‌سرپناهی دارند و نه امکانات دیگری. اما این انتظار از دولت بسیار به‌دور است. ما فارغانی که سردی و بی‌سرپناهی در ولایت غزنی حتا انگیزه‌ی شرکت در کانکور را نیز از ما گرفته است، از حکومت نمی‌خواهیم برای ما شرایط ایده‌آلی را ایجاد نماید، اما حداقل این انتظار را داشتیم که وزارت تحصیلات عالی حدود بیست روز قبل امتحان کانکور را برگزار می‌کرد. جالب‌تر از همه این‌که، مسوولان وزارت تحصیلات عالی در پاسخ به خواست نمایندگان مبنی بر تاخیر امتحان کانکور تا این‌که هوا گرم‌تر شود، گفته‌اند که در ماه دلو می‌توانند امتحان کانکور را برگزار نمایند، در حالی که ماه دلو اوج سردی و ریزش برف در این ولایت می‌باشد: چاره‌ای بدتر از ناچاری. بنابراین برای من که قبل از این خیلی خوشبینانه به وضعیت و دولت افغانستان می‌دیدم، این موضوع ثابت شد که وزارت تحصیلات عالی یا آن‌قدر بی‌کفایت و بی‌مدیریت است که توانایی برگزاری امتحان کانکور، حداقل بیست روز و یا یک ماه قبل از زمان تعیین شده‌ی کنونی، را ندارد و یا این‌که آن‌قدر در فساد و تبعیض منطقه‌ای فرو رفته است که می‌خواهد از این طریق اشتیاق تعداد عظیمی از فارغان را کمرنگ ساخته و از تعداد پذیرفته شدگان در کانکور بکاهد. زیرا طبیعی است که در چنین وضعیتی حتا همان کسانی که آمادگی کامل برای امتحان داشتند نیز نمی‌توانند امتحان را موفقانه سپری نمایند. در غیر این اگر کدام مساله‌ی دیگری است، مسوولان وزارت تحصیلات عالی لطف نمایند تا ما هم بدانیم.
